TikTok เรียกได้ว่าเป็นแอปพลิเคชันสุดฮิต ปัจจุบันมีผู้ใช้งานมากถึง 732 ล้านคนทั่วโลก กลายเป็นแอป Social Media ที่มียอดดาวน์โหลดสูงเป็นอันดับ 7 ของโลก แต่รู้หรือไม่ว่านอกจากผู้คนจะใช้ TikTok สำหรับทำคอนเทนต์สนุก ๆ หรือขายของแล้ว คนรุ่นใหม่นิยมใช้ TikTok ในการค้นหาข้อมูลอีกด้วย

จากสำรวจพบว่าผู้ใช้ TikTok ส่วนมากจะอยู่ในช่วงอายุระหว่าง 18-24 ปี หรือ Gen Z นั่นเอง กลุ่มคนรุ่นใหม่เหล่านี้เริ่มหันมาใช้งานแอปพลิเคชันตัวนี้ในฐานะของ Search Engine กันมากขึ้น ซึ่งมีรายงานการใช้ TikTok ของคนรุ่นใหม่ พบว่าเกือบ 40% ชอบค้นหาข้อมูลบน TikTok มากกว่า Google Search และ Google Maps 

หรือนี่จะเป็นสัญญาณของการเปลี่ยนแปลง Search Engine หลัก จาก Google สู่ TikTok ? 

ในบทความนี้ Techsauce จะมาไขข้อสงสัยว่าทำไม Tiktok ถึงกลายเป็น Search Engine ที่ถูกใจคนรุ่นใหม่ และจะล้มยักษ์ใหญ่อย่าง Google ได้ไหม

ทำไม Tiktok ถึงกลายเป็น Search Engine ที่ถูกใจคนรุ่นใหม่

คนรุ่นใหม่เป็น Generation ที่เติบโตมาพร้อมกับอินเทอร์เน็ตและเทคโนโลยี ทั้งคอมพิวเตอร์และสมาร์ตโฟน สิ่งอำนวยความสะดวกเหล่านี้ทำให้พวกเขาเคยชินกับความรวดเร็ว และความสะดวกง่ายดาย จากการสัมภาษณ์คนรุ่นใหม่พบว่า ในการค้นข้อมูลพวกเขาต้องการแค่คนที่บอกคำตอบมาตรง ๆ โดยที่พวกเขาไม่ต้องไปนั่งไล่อ่าน

นอกจากนี้รายงานยังเผยว่าคนในช่วงอายุนี้มีสมาธิสั้นกว่าคนรุ่นก่อน ๆ พวกเขามีสมาธิในการจดจ่อต่อสิ่งใดสิ่งหนึ่งได้เพียง 8 วินาทีเท่านั้น และชื่นชอบการดูคลิปวิดีโอสั้น ๆ บนโลกอินเทอร์เน็ตมาก คนรุ่นใหม่กว่า 70% ชื่นชอบวิดีโอที่มีความยาวน้อยกว่า 1 นาที และ 40% ชื่นชอบคลิปวิดีโอที่มีความยาวน้อยกว่า 15 วินาที เพราะมีเนื้อหาที่สั้นกระชับ ไม่ยืดยาว ทำให้พวกเขาสามารถจดจ่อกับวิดีโอได้ตั้งแต่ต้นจนจบ

อาจพูดได้ว่าความต้องการพื้นฐานในการใช้ Search Engine ของคนรุ่นใหม่มี 2 ปัจจัยหลัก ๆ คือ ความสะดวกสบายและรวดเร็ว เพราะไม่ต้องการใช้ความพยายามมากหรือใช้เวลามากเกินไปในการค้นหาสิ่งที่ต้องการ และปัจจัยที่ 2 คือ ชื่นชอบการดูวิดีโอที่มีเนื้อหาที่สั้นกระชับมากกว่า เพราะได้คำตอบที่ต้องการทันทีโดยที่ไม่ต้องเสียเวลาอ่าน

ดังนั้นหากมีอะไรที่สามารถให้คำตอบพวกเขาได้ตรง ๆ รวดเร็ว สั้น กระชับ และหากเป็นวิดีโอสั้น ก็มักจะได้รับความนิยมจากคนกลุ่มนี้ ซึ่งแอป TikTok แม้พื้นฐานของแพลตฟอร์มจะไม่ใช่ Search Engine แต่พฤติกรรมและความต้องการของคนรุ่นใหม่ในการหาข้อมูล ทำให้แอป TikTok ได้รับความนิยมในฐานะ Search Engine เพราะ 5 จุดเด่นที่ตอบโจทย์คนรุ่นใหม่ ดังนี้

• คอนเทนต์เป็นคลิปวิดีโอสั้น

ข้อแรกที่ตอบโจทย์ความชอบของคนรุ่นใหม่ก็คือ มีลักษณะเป็นคลิปวิดีโอสั้น ๆ ไม่เกิน 1 นาที คอนเทนต์แบบนี้ทำให้เข้าใจเนื้อหาง่ายขึ้นและเห็นภาพ ใช้เวลาดูไม่นานก็รับรู้ข้อมูลทั้งหมด ทำให้คนรุ่นใหม่เสพได้เยอะและไวกว่า โดยเฉพาะเรื่องที่เป็นกระแส

• ถามตรง ๆ ก็ได้รับคำตอบตรง ๆ ทันที

หากเทียบกันแล้วการถาม Google ผลการค้นหาจะไม่ขึ้นคำตอบให้เห็นได้ทันที อาจจะต้องใช้เวลาเลือกดูจากแต่ละเว็บไซต์กว่าจะเจอคำตอบที่ตามหา แต่บน TikTok คอนเทนต์แต่ละคลิปมีเวลาแค่ 1 นาที ทำให้เราเจอคำตอบได้ทันที ไม่ยืดยาว เช่น ค้นหาคาเฟ่อารีย์ ก็มีคอนเทนต์ที่ขึ้นชื่อคาเฟ่ ที่ตั้ง หรือแม้แต่วิธีการเดินทางไว้ให้พร้อม เรียกว่าดูครั้งเดียวได้ข้อมูลที่ต้องการครบ

• อัลกอริทึมตามเทรนด์ได้แบบ Realtime

คนรุ่นใหม่กับความรวดเร็วเป็นของคู่กัน ยิ่งเรื่องที่เป็นกระแสรู้เร็วเท่าไหร่ก็ยิ่งถูกใจ ซึ่งอัลกอริทึมของ TikTok ก็มักจะแนะนำเรื่องที่กำลังเป็นกระแสในภูมิภาคของ User ขึ้นมาให้ดู โดยที่แทบจะไม่ต้องพยายามค้นหาด้วยซ้ำ 

• ค้นหาข้อมูลง่าย ๆ จาก Keyword ในคอมเมนต์

ฟีเจอร์การค้นหานี้ช่วยให้ User เจอข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับคอนเทนต์ที่ดูอยู่จาก Keyword ในคอมเมนต์ ซึ่ง Keyword และคอนเทนต์จะลิงก์เชื่อมโยงกัน ทำให้ User หาข้อมูลต่อยอดไปได้เรื่อย ๆ ไม่สะดุด เพราะ Keyword รวบรวมข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับความสนใจเอาไว้ให้แล้ว โดยที่ไม่ต้องพยายามหาข้อมูลอื่น ๆ ด้วยตัวเอง

• เชื่อมั่นในข้อมูลจากคอนเทนต์แบบ UGC - User Generate Content 

คอนเทนต์แนวรีวิว หรือแนะนำ สำหรับคนรุ่นใหม่ข้อมูลจากคอนเทนต์ประเภทนี้จะได้รับความเชื่อมั่นจากคอนเทนต์แบบ UGC ที่สร้างโดยผู้บริโภคด้วยกันเองมากกว่า และ TikTok มี Creator มากมายที่ทำคอนเทนต์แบบนี้ ต่างจาก Google ที่เป็นเว็บไซต์หรือ Blog ซึ่งทำโดยแบรนด์หรือนักการตลาด ทำให้คนรุ่นใหม่มั่นใจว่า TikTok จะให้ข้อมูลที่จริงใจกว่า

ทำไมคนรุ่นใหม่ โดยเฉพาะคนไทย ตามข่าวจาก TikTok

นอกจากการใช้ TikTok เป็น Search Engine แล้ว คนรุ่นใหม่โดยเฉพาะในประเทศไทยก็ติดตามข่าวจาก TikTok จากสำรวจพบว่าประเทศไทยเป็นประเทศที่ผู้คนตามข่าวจาก TikTok มากที่สุดในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ซึ่งนอกจาก 5 จุดเด่นของ TikTok ที่ตอบโจทย์ความชอบของคนรุ่นใหม่แล้ว การที่แพลตฟอร์มนี้กลายมาเป็นแหล่งข่าวที่คนรุ่นใหม่ชื่นชอบด้วย 2 เหตุผลหลัก ดังนี้

• Storytelling ชวนฟังไม่น่าเบื่อ

รูปแบบการเล่าเรื่องบน TikTok จะเป็นไปในทางสนุกสนาน สั้น กระชับ และใช้คำศัพท์ที่เข้าใจง่าย ซึ่งแตกต่างจากการอ่านข่าวแบบดั้งเดิมในสื่อหลักมาก คนรุ่นใหม่ที่ชื่นชอบความกระชับ เข้าใจง่ายเป็นทุนเดิมอยู่แล้ว จึงทำให้ TikTok ได้รับความสนใจในฐานะแหล่งข่าว

• เนื้อหาหลากหลาย เสนอได้หลายแง่มุม

อย่างที่ทราบกันดีว่าข่าวจากสื่อหลักมีข้อจำกัดหลายอย่าง อย่างในประเทศไทยเรื่องการเมือง ก็กลายเป็นเรื่องที่ถูกควบคุมในสื่อหลัก ดังนั้นการที่ TikTok ไม่ใช่สื่อหลัก เนื้อหาข่าวที่ถูกพูดถึงบนแพลตฟอร์มนี้เลยมีความหลากหลาย รวมถึงนำเสนอได้หลายแง่มุม เป็นเหตุผลหลักที่ทำให้ TikTok สามารถดึงดูดคนรุ่นใหม่โดยเฉพาะในไทยได้

ตอนนี้สื่อหลักในไทยก็เริ่มเจาะกลุ่มผู้ชมรุ่นใหม่บน Social Media กันบ้างแล้ว โดยที่เปลี่ยนกลยุทธ์ไม่วางตัวเป็นสื่อหลัก แต่นำเสนอในฐานะของ Creator แทน เพื่อที่จะสามารถยกประเด็นที่ละเอียดอ่อนของสังคมขึ้นมาพูกถกกันได้ รวมถึงปรับการประกาศข่าวแบบเดิม ๆ ให้สนุกสนานขึ้น

อย่างรายการกรรมกรข่าวคุยนอกจอ ของคุณสรยุทธ สุทัศนะจินดา ที่จัดรายการด้วยบรรยากาศสนุกสนานเป็นกันเอง รายงานข่าวด้วยภาษาปาก และมีการสบถคำหยาบบ้าง พูดถึงประเด็นที่จริงจังปนมุขตลก ถือเป็นจุดที่หาดูไม่ได้ในสื่อหลักและเป็นความแปลกใหม่ที่ดึงดูดคนรุ่นใหม่ได้

TikTok จะล้ม Google ได้มั้ย ? 

ในปี 2021 บริษัท Cloudflare ได้จัดอันดับเว็บไซต์ที่ได้รับความนิยมสูงสุด ซึ่ง TikTok ติดอันดับเว็บไซต์ที่มีผู้เข้าชมมากที่สุดแห่งปี แซงหน้า Google ที่เป็นแชมป์เก่าของปี 2020 กลายเป็นประเด็นที่ทั่วโลกต่างให้ความสนใจ ซึ่ง Prabhakar Raghavan รองประธานอาวุโสของ Google Search ก็ออกมายอมรับว่า

พวกเราได้ศึกษาและพบว่า คนรุ่นใหม่เกือบ 40% ใช้ TikTok หรือ Instagram ในการหาร้านอาหารแทนที่จะใช้ Google Maps หรือ Google Search

จากการศึกษาของ Google และรายงานการสำรวจต่าง ๆ ที่ได้กล่าวมาก็สนับสนุนว่าคนรุ่นใหม่ชื่นชอบการค้นหาข้อมูลบน TikTok มากกว่า เพราะตอบโจทย์ความต้องการของพวกเขา แม้ในปัจจุบันคนส่วนใหญ่ยังใช้ Google เพื่อค้นหาสิ่งต่าง ๆ บนโลกอินเทอร์เน็ต จากตัวเลขในเดือนมกราคม ปี 65 เผยว่า Google ครองส่วนแบ่งตลาด Search Engine สูงถึง 91.9% 

เพราะ Google มีข้อมูลเฉพาะทาง เอกสารทางวิชาการที่น่าเชื่อถือ และเครื่องมือที่เชื่อมโยงกัน เช่น Google Maps, Gmail, Google Docs, Google Scholar และอื่น ๆ อีกมากมายที่ TikTok ยังไม่สามารถมาทดแทนได้

และทาง TikTok เองยังคงมีปัญหาเรื่องข้อมูลเท็จ เพราะตัวแพลตฟอร์มให้ความสำคัญกับความรวดเร็วทันกระแส และยอด Engagement มากกว่า เช่น กระแสการกินโรตีดิบ หรือการเต้าข่าวปลอม ๆ ในช่วงโควิดว่ากินยาฟาวิแล้วตาเป็นสีฟ้า ทำให้ข้อมูลที่เผยแพร่ออกมาไม่ได้ผ่านการคัดกรองเท่าที่ควรและอาจเป็นภัยต่อคนในสังคม

เมื่อนำมาเทียบกันแล้ว Google ดูจะเป็น Search Engine ที่มีศักยภาพมากที่สุดในตอนนี้ ซึ่งในอนาคตหากส่วนแบ่งตลาด Search Engine มีผู้ใช้งานเป็นคนรุ่นใหม่มากเกินครึ่ง คุณคิดว่าการที่ TikTok จะเข้ามาแทนที่ Google มีความเป็นไปมากได้แค่ไหนกัน ?

อ้างอิง: blog.hubspot, statista, nytimes, clickcease, oberlo, nbcnews