หลังการระบาดของโควิด-19 ผู้คนทั่วโลกเริ่มใช้จ่ายอย่างบ้าคลั่ง จนเกิดเป็นกระแส Revenge Spending หรือ ช้อปปิ้งล้างแค้น เพื่อชดเชยเวลาที่เสียไปในช่วงกักตัว แต่ในทางกลับกัน สำหรับประเทศจีนที่เศรษฐกิจไม่ค่อยดีนัก กลุ่มคนหนุ่มสาวโดยเฉพาะ Gen Z เริ่มรัดเข็มขัดไม่ใช้จ่ายจนกลายเป็นเทรนด์ที่สวนทางกัน อย่าง Revenge Saving หรือการออมเงินเพื่อแก้แค้นเศรษฐกิจจีนในช่วงขาลง

Revenge Saving ออมเงินสุดขีด แก้เผ็ดพิษเศรษฐกิจจีน

วัยรุ่นจีนประหยัดเงินขั้นขีดสุด เนื่องจากเศรษฐกิจของประเทศซบเซาอยู่ จน Revenge Saving กลายเป็นกระแสบนเว็บไซต์โซเชียลมีเดียของจีน หนุ่มสาวหลายคนตั้งเป้าว่าแต่ละเดือนต้องเก็บเงินให้ได้จำนวนมาก 

อย่างเช่น  ‘Little Zhai Zhai’ สาวน้อยวัยอายุ 26 ปี พยายามใช้จ่ายเพียง 300 หยวนต่อเดือน หรือประมาณ 1,509.35 บาท โดยเธอใช้จ่ายค่าอาหารเพียงแค่ 10 หยวนต่อวัน คิดเป็นราวๆ 50 กว่าบาทเท่านั้น 

นอกจากนั้นยังเกิดเทรนด์ตามหา “กลุ่มพันธมิตรการออม” บนโซเชียลมีเดีย โดยกลุ่มพันธมิตรจะสร้างวงจรการออมเพื่อให้สมาชิกยึดมั่นในเป้าหมายของตนและสามารถบรรลุเป้าหมายการออมได้

มีหนึ่งในวงจรการออมเงินที่แปลกมากๆ ก็คือ การรับประทานอาหารในโรงอาหารของชุมชนซึ่งมีอาหารสดใหม่ในราคาถูก แต่ปกติแล้วมีโรงอาหารนี้มีไว้สำหรับผู้สูงอายุ

Shaun Rein กรรมการผู้จัดการของ China Market Research Group พูดถึงเทรนด์ Revenge Saving ของวัยรุ่นจีนกับ CNBC เอาไว้ว่า “คนหนุ่มสาวชาวจีนตอนนี้ต่างจากวัยรุ่นในยุค 2010 ที่มักจะใช้จ่ายมากกว่าที่หามาได้และยืมเงินเพื่อซื้อสินค้าหรูหรา เช่น กระเป๋าถือ Gucci และใช้ iPhone”

การที่เกิดเทรนด์ Revenge Saving ขึ้นมาอาจเป็นเพราะเหตุผลเดียวกันก็คือ พวกเขาสัมผัสได้เศรษฐกิจจีนไม่ได้ดีขนาดนั้น

นอกจากนี้จะได้เห็นสัญญาณเตือนที่บ่งบอกว่ากลุ่มวัยรุ่นจีนกำลังรัดเข็มขัดอย่างเข้มงวดผ่านวลีที่เป็นกระแสเหล่านี้ เช่น “การบริโภคแบบย้อนกลับ (Reverse Consumption)” ซึ่งหมายถึงการมีจิตสำนึกที่พยายามลดค่าใช้จ่าย หรือ “เศรษฐกิจแบบตระหนี่ถี่เหนียว (Stingy Economy)”  ซึ่งก็คือการพยายามหาส่วนลดและข้อเสนอพิเศษเวลาซื้อของ

พฤติกรรมนี้แตกต่างอย่างมากจากกระแสในหมู่คนหนุ่มสาวในภูมิภาคอื่นๆ ของโลก โดยเฉพาะชาว Gen Z ทั่วโลก (เกิดระหว่างปี 1997-2012) ที่กู้ยืมเงินเพื่อใช้จ่ายไปกับการกินและท่องเที่ยว  

ในดัชนีความมั่งคั่งรายงานโดย Intui ชี้ไว้ว่า แทนที่จะตัดรายจ่ายเพื่อส่งเสริมการประหยัดเงิน 73% ของกลุ่ม Gen Z ในสหรัฐอเมริกา อยากมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นในตอนนี้ มากกว่าการประหยัดเงินสำหรับอนาคต

6 สาเหตุที่วัยรุ่นจีนใช้จ่ายน้อยลง

1. เศรษฐกิจจีนไม่ดี: Christopher Beddor รองผู้อำนวยการแห่งสถาบันวิจัย Gavekal Dragonomics แห่งประเทศจีน ชี้ว่า  “กลุ่มวัยรุ่นอาจจะรู้สึกเหมือนกันว่า เศรษฐกิจตอนนี้ไม่ค่อยดีเท่าไร” 
2. ต้องการมีเงินสำรองในธนาคารมากขึ้น: จากรายงานล่าสุดของธนาคารกลางจีน ยอดเงินฝากโดยรวมของแต่ละครัวเรือนในช่วงไตรมาสแรกของปี 2024 เพิ่มขึ้น 11.8% เมื่อเทียบแบบปีต่อปี
3. การเติบโตของเศรษฐกิจอาจชะลอตัวลง: แม้เศรษฐกิจของจีนขยายตัว 5.3% ในไตรมาสแรกของปี 2024 แต่การเติบโตในอนาคตคาดว่าจะชะลอตัวลงเหลือ 4.5% ภายในปี 2025 ตามข้อมูลของกองทุนการเงินระหว่างประเทศ
4. ความท้าทายในตลาดงาน: Jia Miaoช่วยศาสตราจารย์แห่งมหาวิทยาลัย NYU Shanghai  อธิบายว่าคนหนุ่มสาวจำนวนมากไม่สามารถหางานทำได้ และการหาเงินให้ได้มากขึ้นเป็นเรื่องยาก พวกเขาจึงไม่มีทางเลือกอื่นนอกจากใช้จ่ายน้อยลง ในเดือนพฤษภาคม อัตราการว่างงานของผู้ที่มีอายุ 16-24 ปีอยู่ที่ 14.2% ซึ่งสูงกว่าค่าเฉลี่ยของประเทศที่ 5% มาก
5. คนจบ ป.ตรี ได้ค่าจ้างต่ำ: ถึงแม้จะไม่มีสถิติที่เป็นทางการเกี่ยวกับค่าจ้างรายเดือนสำหรับค่าจ้างรายเดือนที่นักศึกษาระดับปริญญาตรีได้รับ แต่การสำรวจพบว่าเงินเดือนโดยเฉลี่ยของผู้สำเร็จการศึกษาระดับปริญญาตรีที่ได้รับในปี 2023 อยู่ที่ 6,050 หยวน (30,386.34 บาท) ซึ่งสูงกว่าปีที่แล้วเพียง 1% เท่านั้น ข้อมูลอ้างอิงจากรายงานภายในประเทศที่รวบรวมโดย MyCOS Research และถูกตีพิมพ์ออกมาทางสื่อท้องถิ่น

อ้างอิง: CNBC