Muhammad Yunus เจ้าของรางวัลโนเบลสาขาสันติภาพ ปี 2006 กล่าวอะไรบ้างบนเวที BIMSTEC Young Gen Forum

กระทรวงการต่างประเทศ ร่วมกับ สำนักข่าว TNN World จัดกิจกรรม BIMSTEC Young Gen Forum: Where the Future Meets งานสัมมนาพิเศษที่จัดเวทีให้เยาวชนคนรุ่นใหม่ในประเทศสมาชิก BIMSTEC มาแลกเปลี่ยนแนวคิดและความเห็นในสาขาที่แต่ละประเทศเป็นแกนหลัก ซึ่งเป็นกิจกรรมที่จัดคู่ขนานไปกับการประชุมผู้นำ บิมสเทค (BIMSTEC) ครั้งที่ 6 ที่ประเทศไทยเป็นเจ้าภาพ โดยงานสัมมนานี้ได้รับเกียรติจาก ศาสตราจารย์ มูฮัมหมัด ยูนุส (Professor Muhammad Yunus) ประธานคณะที่ปรึกษารัฐบาลบังกลาเทศ มากล่าวปาฐกถาพิเศษเพื่อสร้างแรงบันดาลใจให้คนรุ่นใหม่ และบทบาทของผู้ประกอบการรุ่นใหม่ ในวันที่ 3 เมษายน 2025 ณ ICON CINECONIC ศูนย์การค้า ICONSIAM 

Professor Muhammad Yunus

รู้เบื้องต้นเกี่ยวกับ BIMSTEC

เกรินก่อนว่า บิมสเทค (BIMSTEC) ย่อมาจาก Bay of Bengal Initiative for MultiSectoral Technical and Economic Cooperation คือ กรอบความริเริ่มแห่งอ่าวเบงกอลสำหรับความร่วมมือหลากหลายสาขาทางวิชาการและเศรษฐกิจ ซึ่งมีการจัดการประชุมผู้นำประเทศสมาชิก BIMSTEC 

ปัจจุบัน BIMSTEC มี 7 รัฐสมาชิก ได้แก่ บังกลาเทศ ภูฏาน อินเดีย เมียนมา เนปาล ศรีลังกา และไทย ซึ่งมีความสัมพันธ์กันในด้านการค้า วัฒนธรรม อารยธรรม และส่งผลต่อการเติบโตทางเศรษฐกิจ ทั้งนี้ BIMSTEC ยังแบ่งความร่วมมือออกเป็น 7 สาขา และให้แต่ละประเทศแยกกันเป็นผู้นำในแต่ละสาขา ได้แก่

1. สาขาการค้า การลงทุน นำโดย บังกลาเทศ 
2. สาขาสิ่งแวดล้อม และการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ นำโดย ภูฏาน 
3. สาขาความมั่นคง นำโดย อินเดีย
4. สาขาการเกษตร และความมั่นคงทางอาหาร นำโดย เมียนมา
5. สาขาความสัมพันธ์ระหว่างประชาชน นำโดย เนปาล
6. สาขาวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยีและนวัตกรรม นำโดย ศรีลังกา
7. สาขาความเชื่อมโยง นำโดย ไทย

และสำหรับ BIMSTEC Young Gen Forum เป็นงานสัมมนาเกี่ยวเนื่องที่เปิดให้นักธุรกิจรุ่นใหม่ในกลุ่มประเทศ BIMSTEC มาถ่ายทอดประสบการณ์และแลกเปลี่ยนความเห็นเกี่ยวกับการเสริมสร้างความร่วมมือใน 7 สาขาข้างต้น

คุณไพศาล หรูพาณิชย์กิจ รองปลัดกระทรวงการต่างประเทศ
ในวันงานสัมมนา BIMSTEC Young Gen Forum: Where the Future Meets คุณวราวุธ ศิลปอาชา รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ คุณจิราพร สินธุไพร รัฐมนตรีประจำสำนักนายกรัฐมนตรี และ คุณไพศาล หรูพาณิชย์กิจ รองปลัดกระทรวงการต่างประเทศ มาให้การต้อนรับ โดยคุณไพศาลเป็นผู้กล่าวเปิดกิจกรรม เน้นย้ำความสำคัญของความร่วมมือระดับภูมิภาค เช่น BIMSTEC ในการรับมือกับความท้าทายร่วมกันจากความคิดสร้างสรรค์ของคนรุ่นใหม่ โดยเฉพาะ 'ผู้ประกอบการรุ่นใหม่' ที่จะเป็นกุญแจสู่การเติบโตอย่างยั่งยืนและสร้างภูมิภาคให้เข้มแข็งต่อไป

ประเด็นสำคัญจากปาฐกถาพิเศษของ Pro.Muhammad Yunus 

ศาสตราจารย์ มูฮัมหมัด ยูนุส ประธานคณะที่ปรึกษารัฐบาลบังกลาเทศ เจ้าของรางวัลโนเบลสาขาสันติภาพ ปี 2549 และผู้ก่อตั้ง Grameen Bank กล่าวขอบคุณถึงโอกาสอันดีที่ได้มาร่วมงาน BIMSTEC ต่อด้วยการแสดงความเสียใจต่อเหตุการณ์แผ่นดินไหวในเมียนมาและไทย จากนั้นเข้าสู่ประเด็นพลังสร้างสรรค์ของคนรุ่นใหม่ การเริ่มจากสิ่งใหม่เล็กๆ ที่จะนำไปสู่การเปลี่ยนแปลงอันยิ่งใหญ่ การให้ความสำคัญกับจินตนาการ และที่สำคัญ แนะให้ตั้งเป้าหมายในชีวิตที่นอกเหนือจากการหารายได้ให้ตัวเอง กับบทบาทของผู้ประกอบการรุ่นใหม่ เช่น การทำธุรกิจเพื่อสังคม (Social Business) สร้างความยั่งยืนขึ้นบนโลกใบนี้ 

"ผมมุ่งสร้างบางสิ่งบางอย่างเพื่อให้คนจน คนด้อยโอกาส ไปต่อได้ง่ายขึ้นและได้ใช้ชีวิตอย่างมีความสุข โดยคิดเพียงว่า ถ้าสามารถเปลี่ยนชีวิตคนคนหนึ่งได้ การมีชีวิตอยู่ของผมก็คุ้มค่า และถ้าผมสามารถเปลี่ยนชีวิตหลายๆ คนได้ แน่นอนว่า นั่นทำให้ผมมีความสุข" ศาสตราจารย์ยูนุสกล่าว

• เราควรรับฟังแรงบันดาลใจจากคนหนุ่มสาว - ศาสตราจารย์ยูนุสเน้นย้ำถึงความสำคัญของการรับฟังความหวังและแรงบันดาลใจของเยาวชนคนรุ่นใหม่ เชื่อในศักยภาพและสนับสนุนให้ริเริ่มทำสิ่งใหม่ๆ 

• ที่มาของแนวคิดเรื่อง ระบบการเงินรายย่อย (Microfinance) - ศาสตราจารย์ยูนุสเล่าถึงความอดอยากอย่างรุนแรงของชาวบังกลาเทศในอดีต ประสบการณ์ในการให้ผู้หญิงที่ติดเงินเจ้าหนี้นอกระบบ ยืมเงินจำนวนไม่มากนัก ซึ่งจุดประกายให้เกิดแนวคิดเรื่องระบบการเงินรายย่อย 

• จุดประสงค์ที่ก่อตั้ง ธนาคารกรามีน (Grameen Bank) - ศาสตราจารย์ยูนุสบรรยายถึงการก่อตั้งธนาคารกรามีน ซึ่งเป็นธนาคารเพื่อคนจน โดยยึดหลักการให้กู้ยืมโดยไม่มีหลักประกัน และมุ่งเน้นไปที่คนยากจนหรือผู้ด้อยโอกาส 

• อธิบายความสำคัญและประโยชน์ของการทำธุรกิจเพื่อสังคม (Social Business) - ศาสตราจารย์ยูนุสแนะนำแนวคิดธุรกิจเพื่อสังคม โดยใช้คำว่า Social Business (นำมาสู่แนวคิด SE : Social Enterprise ในปัจจุบัน) ซึ่งมีเป้าหมายอยู่ที่ 'การแก้ปัญหา มากกว่าการสร้างกำไรสูงสุด' โดยให้นำผลกำไรที่ได้ไปลงทุนอะไรใหม่ๆ เพื่อขยายธุรกิจและทำให้ผู้คนเข้าถึงได้มากขึ้น

• หลัก Three Zero : Zero Poverty, Zero Unemployment and Zero Net Carbon Emissions - ศาสตราจารย์ยูนุสกล่าวถึงเป้าหมาย 'หลักสามศูนย์' ที่ต้องขับเคลื่อนร่วมกันเพื่อสร้างความยั่งยืน นั่นคือ ความยากจนเป็นศูนย์ การว่างงานเป็นศูนย์ และการปล่อยคาร์บอนสุทธิเป็นศูนย์ 

• สนับสนุนให้คนรุ่นใหม่ทำธุรกิจเพื่อสังคม - ศาสตราจารย์ยูนุสแนะนำให้คนรุ่นใหม่ศึกษาหาความรู้ แล้วมาเป็นผู้ประกอบการทางสังคม โดยให้ความสำคัญกับการแก้ปัญหาต่างๆ แทนการคิดเรื่อง 'หางานทำ' เพื่อไม่ให้ตกเป็น 'ทาส' ของระบบต่างๆ ในท้ายที่สุด

• ระบบเศรษฐกิจในปัจจุบันเพิ่มความเหลื่อมล้ำและไม่เท่าเทียม - ระบบเศรษฐกิจและการธนาคารมีส่วนสำคัญที่ทำให้ความไม่เท่าเทียมรุนแรงยิ่งขึ้น ความมั่งคั่งอยู่ในมือของคนกลุ่มเดียว นับวันก็ยิ่งรวยขึ้น คนจนยิ่งจนลง เราจึงควรเปลี่ยนเป็นระบบเศรษฐกิจแห่งความเห็นอกเห็นใจและความยั่งยืน โดยให้อำนาจแก่คนรุ่นใหม่ในการจัดการปัญหาสังคม และเน้นเรื่องชีวิตความเป็นอยู่ของผู้คน มากกว่าการสร้างกำไรสูงสุด

• คำแนะนำสำหรับคนรุ่นใหม่ : ผู้ประกอบการและครีเอเตอร์รุ่นใหม่ควรเน้นการพึ่งพาตัวเอง สร้างรายได้ได้ด้วยตัวเอง อย่ารอแต่ 'เงินลงทุน' หรือ 'เงินบริจาค' หรือ 'ภาครัฐ' ด้วยการกำหนด จุดมุ่งหมายในชีวิต (Purpose of Life) ให้ชัด และใช้ จินตนาการ (Imagine) ในการคิดและสร้างสรรค์ว่า จะแก้ปัญหาอะไร และทำให้สิ่งนั้นงอกเงยเป็นเงินได้อย่างไร

นอกเหนือจากประเด็นข้างต้น ศาสตราจารย์ยูนุสกล่าวถึง Healthcare ว่าเป็นกรณีศึกษาของ Social Business ได้เป็นอย่างดี

ในช่วงโควิด-19 เราผ่านการต่อสู้ครั้งใหญ่เพื่อให้เกิด 'วัคซีนที่ไม่มีสิทธิบัตร' ไม่ได้บอกว่าต้องให้ฟรี แค่ไม่มีสิทธิบัตร เพราะถ้ามีสิทธิบัตร นั่นหมายความว่า คุณจดเพื่อปกป้องสิทธิ์สำหรับตัวเอง คุณสามารถเรียกเงินจำนวนเท่าไหร่ก็ได้ที่คุณต้องการ มันเป็นการผูกขาดไหมล่ะ? เอาเรื่องผูกขาดนี้ออกไปสิ แล้วขายในราคาที่ควรจะเป็น

จากนั้นศาสตราจารย์ยูนุสเล่าย้อนไปถึงการลงคะแนนเสียงเรื่องจดสิทธิบัตรวัคซีนของกลุ่มประเทศภายใต้องค์การการค้าโลก (WTO) ที่สุดท้ายลงคะแนนเสียงให้จดสิทธิบัตรวัคซีนและเกิดผลกระทบตามมา 

"วัคซีนป้องกันโควิด-19 ถูกส่งไปยังประเทศร่ำรวยในราคาที่สูงมาก ทำให้บริษัทหลายแห่งมีรายได้หลายพันล้านดอลลาร์ น่าเสียดาย...ที่คุณทำเงินโดยแลกกับชีวิตของคน ผู้คนจำนวนมากหรือหลายล้านคนบนโลกไม่สามารถเข้าถึงวัคซีนได้ เพราะไม่ได้รับอนุญาตให้รับวัคซีนที่ไม่ผ่านการจดสิทธิบัตร แต่หากตอนนั้นเพิกถอนสิทธิบัตรได้ หลายประเทศก็จะสามารถเป็นผู้ผลิตและเราคงหาวัคซีนได้จากทุกที่ 

"และตั้งแต่ที่เรารณรงค์ให้บริษัทยากลายเป็นธุรกิจเพื่อสังคม วันนี้คงจะเสียค่ายาเพียง 1 เพนนีสำหรับการผลิตยานั้น แต่บริษัทกลับเรียกเก็บเงินจากผู้บริโภคเป็นดอลลาร์ กลายเป็นตลาดเสรีที่ไม่มีใครหยุดยั้งได้ บอกได้เพียงว่า 'การสร้างธุรกิจเพื่อสังคม' เป็นสิ่งเดียวที่จะพาเราหลีกหนีจากเรื่องนี้" 

ในตอนท้าย ศาสตราจารย์ยูนุสย้ำเรื่องการสร้างความเปลี่ยนแปลงว่า เกิดขึ้นได้ด้วยจินตนาการ 

"ผมต้องการเปลี่ยนโลก ผมไม่ชอบสิ่งที่เกิดขึ้น ผมไม่ชอบสงคราม ผมต้องการสร้างโลกตามแนวคิดที่ผมต้องการให้เป็น และนั่นคือสิ่งที่มันจะเกิดขึ้นเพราะ 'จินตนาการ' คำนี้สำคัญสำหรับคนรุ่นใหม่ทุกคน ผมอยากให้ลองนึกภาพโลกที่คุณต้องการ สิ่งที่คุณต้องการ ถ้าคุณจินตนาการ ไม่ว่าคุณจะจินตนาการอะไรก็ตาม มันจะเกิดขึ้น แต่ถ้าคุณไม่จินตนาการ มันก็จะไม่เกิดขึ้น จินตนาการจึงเป็นส่วนประกอบสำคัญในชีวิตของมนุษย์ทุกคน"