ถอดรหัสปรากฏการณ์ละคร 'บุพเพสันนิวาส' ที่สามารถสร้างปรากฏการณ์กรุงเทพถนนโล่งในช่วงวันพุธ-วันพฤหัสบดี ดึงคนหน้าที่อยู่หน้าจอสมาร์ทโฟนกลับไปอยู่หน้าทีวีได้เป็นจำนวนมาก พบ 5 องค์ประกอบสำคัญที่ทำให้ละครเรื่องนี้ดีและถูกใจผู้ชมที่เป็นกลุ่มคนรุ่นใหม่ ส่งผลให้แพลตฟอร์มที่ช่อง 3 ปลุกปั้นขึ้นมาอย่าง Mello ก็ได้รับผลดีไปด้วย

ขอบคุณภาพจาก เพลงละครช่อง3.com และ ไทยรัฐออนไลน์

ออเจ้าคงรู้แล้วใช่หรือไม่ว่าละครเรื่อง 'บุพเพสันนิวาส' เป็นที่โปรดปรานของชาวสยามในเพลานี้...

หลายคนในช่วงนี้คงฮิตการใช้คำในโบราณ รวมไปถึงการใช้คำว่า “ออเจ้า” อยู่บ่อยครั้ง เนื่องมาจากละคร ‘บุพเพสันนิวาส’ ที่ดังแบบฉุดไม่อยู่แล้วจริง ๆ

หากดูจากเรตติ้งทีวีจาก Nielsen ก็จะพบว่าน่าสนใจอยู่ไม่น้อย ที่ละครหนึ่งเรื่องสามารถสร้างปรากฏการณ์กรุงเทพถนนโล่งในช่วงวันพุธ-วันพฤหัสบดี ดึงคนหน้าที่อยู่หน้าจอสมาร์ทโฟนกลับไปอยู่หน้าทีวีได้เป็นจำนวนมาก จากปรากฏการณ์ดังกล่าวส่งผลให้แพลตฟอร์ม Video Streaming ที่ช่อง 3 ปลุกปั้นขึ้นมาอย่าง Mello ก็ได้รับผลดีจากปรากฏการณ์นี้ไปด้วย

สิ่งที่เกิดขึ้นเป็นเพราะอะไร? หาคำตอบได้จากบทความนี้

• เล่าเท้าความก่อนหน้า “ออเจ้า” จะครองเมือง
• ปังหรือไม่ปัง วัดกันที่เรตติ้งในแต่ละแพลตฟอร์ม
• เมื่อคอนเทนต์ดี คนก็ตามไปดูแพลตฟอร์มอื่นต่อ
• สรุป : ถ้าทำคอนเทนต์ที่ตรงใจคนดู ถึงอย่างไรทีวีก็ไม่ตาย

เล่าเท้าความก่อน “ออเจ้า” จะครองเมือง

วันพุธที่ 22 กุมภาพันธ์ 2561 คือวันแรกที่ละคร ‘บุพเพสันนิวาส’ เริ่มออกอากาศทางช่อง 3 อนาล็อกและช่อง 3 HD เป็นครั้งแรก หลายคนเริ่มดูละครเรื่องใหม่ โดยไม่คิดอะไร แต่เมื่อถึงละครตอนที่ 2 ที่ออกอากาศในวันพฤหัสบดีที่ 23 กุมภาพันธ์ 2561 กลายเป็นว่ากระแสกลับพุ่งขึ้นมาเป็นอย่างมาก

ช็อตที่ผู้เขียนคาดการณ์ว่าเป็นช็อตสำคัญที่ทำให้เกิดไวรัล (Viral) แพร่สู่โลกออนไลน์อย่างรวดเร็ว นั่นคือ ช่วงหนึ่งในละครตอนที่ 2 ที่นางเอกเริ่มดำเนินชีวิตในช่วงอดีต โดยบ่าวไพร่ที่ดูแลการะเกดตกใจว่านายของตนเองฟื้น โดยการะเกดพูดว่า “หรือว่าจะต้องร้ายเหมือนนางร้ายในละครหลังข่าว พี่กิ๊ก สุวัจนี ก็ละกัน” พร้อมทำหน้าบึนปากใส่ จนกลายเป็นภาพ Meme (มีม) ที่แพร่ขยายต่อไปอย่างรวดเร็ว

เผื่อใครไม่เก็ท ลองดูคลิปนี้ครับ

https://youtu.be/bdnNW5MthoU

อ่านประกอบ :

• ตามให้ทัน #บุพเพสันนิวาส มีมล่าสุดแห่งโลกโซเชียล
• ออเจ้า แห่ง #บุพเพสันนิวาส กับความสนุกของ Real-time content จากแบรนด์ต่างๆ

ซึ่งพอเป็นกระแสบอกต่อกันให้ได้ดู เพราะตัวละครมีการสอดแทรกการเล่นมุขให้ขำขันอยู่ตลอด คนดูจึงนำมุขตลกต่าง ๆ มาลงใน Facebook และ Twitter อย่างต่อเนื่อง

ทำให้คนที่ทันดูทางหน้าจอทีวี ก็รีบกลับไปรอดู (เพราะกลัวโดนสปอยทาง Social Media) ส่วนคนดูไม่ทันก็ดูย้อนหลังผ่านแพลตฟอร์ม Video Streaming ที่ช่อง 3 ทำขึ้นมาเอง นั่นคือ Mello.me รวมไปถึง Ch3Thailand.com มียอดคนดูเพิ่มขึ้นไปด้วยเช่นกัน

ปากต่อปากบนโลกออนไลน์นั้นสำคัญจริง ๆ

เมื่อคอนเทนต์ดี คนก็ตามไปดูแพลตฟอร์มอื่นต่อ

ถนัดอะไรก็ทำแบบนั้น.... ช่อง 3 ก็คงรู้ตัวดีว่าตนเองถนัดด้านการทำ “ละคร” จนมีผู้จัดละครมากหน้าหลายตา

ดังนั้นก็ต้องไปดูด้วยว่าใครเป็นผู้จัดละคร ก็พบว่าละครเรื่องนี้ก็ได้ผู้จัดละครชื่อดังอย่าง “หน่อง อรุโณชา ภาณุพันธุ์” จาก “บริษัท บรอดคาซท์ ไทย เทเลวิชั่น จำกัด” ที่ปั้นละครดังช่อง 3 หลายเรื่อง เช่น ดอกส้มสีทอง (2554), บ่วง (2555), แรงเงา (2555), กี่เพ้า (2555), มัจจุราชสีน้ำผึ้ง (2556), The Cupids บริษัทรักอุตลุด (2560), บ่วงบรรจถรณ์ (2560) และล่าสุดบุพเพสันนิวาส (2561) เรียกว่ามีฝีมืออยู่ไม่น้อย

คนกลาง คือ หน่อง อรุณโนชา ผู้จัดละครจากค่าย Broadcast Thai Television // Photo : Ch3Thailand

นอกจากนี้ก็กำลังถ่ายทำละครเรื่อง “แรงเงา 2 แรงเงาแรงแค้น” อยู่อีกด้วย

แต่เมื่อกระเทาะดูว่ามีปัจจัยอะไรที่ทำให้ละคร ‘บุพเพสันนิวาส’ ดังเป็นพลุแตกทั่วบ้านทั่วเมือง ผู้เขียนมองว่าสาเหตุสำคัญนั้นมาจากผู้ผลิตละครกล้าฉีกกรอบเดิม ๆ ของละครไทย โดยสังเกตได้จากละครไทยย้อนยุคเรื่องนี้มี 5 องค์ประกอบสำคัญ ได้แก่

1. การเพิ่มจังหวะซิทคอม (Sit-com) มีจังหวะเล่นมุข ใช้เสียงประกอบ เหมือนที่ละครหลายช่องเคยใช้มาก่อน แต่ช่อง 3 ไม่ค่อยกล้าเอาจังหวะซิทคอมมาเล่นในละครช่วงค่ำเท่าละครช่วงเย็น
2. ตัวละครอย่างนางเอกอย่าง ‘การะเกด’ (ที่ดำเนินเรื่องโดย ‘เกศสุรางค์’ ที่สลับร่างมาจากภพปัจจุบัน) ซึ่งเป็นตัวละครที่ดูเก้ ๆ กัง ๆ ดูขาด ๆ เกิน ๆ มีความเนิร์ด ไม่รู้ประสีประสา ไม่ใช่รูปแบบมาตรฐานของนางเอกละครไทยที่ต้องเรียบร้อย เก่ง ฉลาด ปราดเปรืองไปทุกเรื่อง ทำให้เข้าถึงหลาย ๆ คนที่รู้สึกว่าตัวเองเป็น ‘คนธรรมดา ๆ’ เป็นวัยรุ่นต๊อง ๆ เกรียน ๆ คนหนึ่ง  ซึ่งเป็นตัวละครแบบนี้ไม่ค่อยจะได้เป็นนางเอกในละครไทยบ่อยนัก ยิ่งเป็นละครไทยย้อนยุคก็แทบจะไม่พยายามใส่ตัวละครแบบนี้เพราะกลัวขัดต่อความรู้สึกผู้คน (แต่เห็นหลายคนในโลกออนไลน์ ขัดใจกับการะเกดที่มีเกศสุรางค์อยู่ข้างในอยู่ไม่น้อย)
3. ความเป็นละครไทยย้อนยุค ซึ่งจริง ๆ ก็เป็นกระแส Marketing ทั่วโลกที่คนชอบดูอะไรที่ย้อนยุค ดูเก่า ๆ เพื่อรำลึกความอีกด้วย (ในประเทศไทยอาจมีหลายปัจจัยอื่น ๆ ประกอบกันไป)
4. ตัวละครมีความเป็น ‘ไอดอล’ ที่มีการพัฒนาตนเอง จากร้ายกลายเป็นดี (ตัดภาพไปเปรียบเทียบกับการะเกดเวอร์ชันนางร้ายอยู่บ่อย ๆ) จากไม่รู้เรื่องอะไรก็เริ่มทำอะไรเป็นมากขึ้น สู้กับสิ่งที่รู้ว่าไม่เป็นธรรม คนดูก็ร่วมลุ้นไปด้วยว่าการะเกดจะเจออะไรต่อไป การทำความดีของการะเกดที่มีเกศสุรางค์เป็นผู้เดินเรื่องจะเป็นอย่างไรต่อไป
5. สอดแทรกเกร็ดประวัติศาสตร์อย่างแนบเนียน (ตัดภาพสลับไปตอนที่เกศสุรางค์เรียนประวัติศาสตร์อยู่บ่อยครั้ง) ทำให้เกิดการเรียนรู้และทวนภาพจำที่บางคนอาจเคยรู้ระหว่างดูละคร

เมื่อ 5 องค์ประกอบหนุนให้ละครกลายเป็นคอนเทนต์ที่ตรงใจคนดู  ก็ทำให้ละครเรื่องนี้ที่ไปอยู่บนแพลตฟอร์ม Mello ที่เปิดให้สามารถไปดูย้อนหลังได้ ก็มีคนตามไปดูเป็นจำนวนมาก (เมื่อก่อนช่อง 3 ละครย้อนหลังใน YouTube)

เรียกได้ว่าไม่ใช่เรื่องบังเอิญแต่ประการใด เพราะเมื่อมีตัวเหนี่ยวนำคอนเทนต์ (อย่างละคร ‘บุพเพสันนิวาส’ ซึ่งเป็นคอนเทนต์ที่ ‘ปัง’ ในเวลานี้) ก็พาแพลตฟอร์มที่ช่อง 3 สร้างขึ้นอย่าง Mello ดังไปด้วย

Mello แพลตฟอร์ม Video Streaming ที่เตรียมเปิดตัวอย่างเป็นทางการในวันที่ 29 มีนาคมนี้

นอกจากนี้ช่อง 3 ก็พยายามสร้างคอนเทนต์อย่างละคร เรื่อง "Notification เตือนนัก...รักซะเลย" ที่ออกบน Mello เท่านั้น (โมเดลเดียวกับ LINE TV ทำ) พร้อมกับนำคอนเทนต์ของช่องตัวเองไปลงใน LINE TV ด้วยเช่นกัน

ต้องดูว่าโมเดลนี้ช่อง 3 จะประสบความสำเร็จหรือไม่?

ปังหรือไม่ปัง วัดกันที่เรตติ้งในแต่ละแพลตฟอร์ม

สิ่งที่จะตอบคำถามว่าความนิยมของละคร ‘บุพเพสันนิวาส’ อยู่ที่อะไร คำตอบคงหนีไม่พ้นการดูเลขเรตติ้งทีวีจาก Nielsen โดยเมื่อเทียบกับเรตติ้งทีวีจากผู้ชมทั่วประเทศ (Nationwide) ของละคร ‘นาคี’ และ ‘บุพเพสันนิวาส’ ก็พบว่าเรตติ้ง ‘บุพเพสันนิวาส’  ทำลายสถิติของ ‘นาคี’ จนห่างขึ้นไปเรื่อย ๆ

รวมถึงเพจ TV Digital Watch ก็หยิบข้อมูลเรตติ้งของทุกช่องในช่วงวันที่ 12-18 มีนาคม 2561 มาประมวลผลก็ทำให้เรตติ้งช่อง 3 ตีตื้นขึ้นมาใกล้ชิดกับช่อง 7 มากขึ้น (ก่อนหน้านี้เรตติ้งของทั้ง 2 ช่องห่างกันมาก)

Photo : TV Digital Watch

แต่ผู้เขียนก็มีข้อกังวลเล็กน้อย เพราะผู้เขียนมองว่าเรตติ้งควรมีคำนวณจากยอดผู้ชมออนไลน์ด้วย ซึ่ง Nielsen ยังไม่สามารถผลักดันให้สามารถวัดเรตติ้งมาจากการชมสดทางออนไลน์ (Live Streaming), การชมย้อนหลัง (On-Demand Streaming) และกระแสจาก Social Media เข้ามาประกอบได้อย่างเต็มตัวก็ตาม รวมถึงควรมีบริษัทวัดเรตติ้งรายอื่นในอนาคตเข้ามาชั่งน้ำหนักด้วย

ถึงอย่างไรก็ตาม หากถอดรหัสจากข้อมูลเท่าที่มีในเวลานี้ แสดงว่าละคร ‘บุพเพสันนิวาส’ นั้นปังจริงและดังจริง จนดึงคนกลับไปติดตามชมผ่านหน้าจอทีวีได้เป็นจำนวนมาก

นอกจากนี้หากดูยอดเข้าชมเว็บไซต์ Mello.me และ Ch3thailand.com จาก Truehits.net ก็ทำให้เห็นว่ามียอดผู้ชมติด Top 20 ของประเทศไทยอีกด้วย

20 อันดับเว็บไซต์จาก Truehits เมื่อวันที่ 19 มีนาคม 2561

และเมื่อเทียบ Unique IP ที่เข้าเว็บไซต์ Mello.me และ Ch3thailand.com ก็จะพบว่า Ch3thailand.com จะมียอดคนเข้าชมสูงทุกวันพุธ-วันพฤหัสบดีที่มีละคร (คาดว่าเพื่อดูทีวีออนไลน์) ส่วน Mello.me จะมียอดคนเข้าชมสูงทุกวันศุกร์ (คาดว่าเพื่อดูละครย้อนหลัง) ไปลองดู Stats นี้กันได้ที่ Truehits.net

ข้อมูลจาก Truehits เมื่อวันที่ 19 มีนาคม 2561

สรุป : ถ้าทำคอนเทนต์ที่ตรงใจคนดู อยู่บนแพลตฟอร์มไหนคนก็ตามไปดู

บทเรียนจากละคร 'บุพเพสันนิวาส' ครั้งนี้ ถือเป็นบทเรียนสำคัญที่ทั้งสถานีโทรทัศน์หน้าเก่า หน้าใหม่ ขาขึ้น ขาลง หรือผู้ผลิตคอนเทนต์ต่าง ๆ ก็ต้องตระหนัก เราถอดออกมาเป็น 3 บทเรียนที่ทุกคนต้องคำนึงถึง ประกอบด้วย

1. คอนเทนต์ที่ดี ต้องทำให้ตรงใจคนดู คิดถึงกลุ่มผู้บริโภคที่เป็นกลุ่มคนรุ่นใหม่ ที่ปัจจุบันใช้สมาร์ทโฟนเป็นอุปกรณ์สื่อสารหลักไปเป็นที่เรียบร้อยแล้ว
2. คอนเทนต์อยู่ที่แพลตฟอร์มเดิม ๆ (อย่างเช่น ทีวี) อย่างเดียวไม่ได้อีกต่อไป มีคอนเทนต์ดีแค่ไหน แต่ไม่แพร่กระจายสู่แพลตฟอร์มอื่น ก็อาจจะจอดได้
3. เมื่อทำแพลตฟอร์ม Video Streaming ขึ้นมาเอง ก็ต้องทำให้ระบบรองรับคนดูที่เข้ามาเป็นจำนวนมากด้วย

หากสรุปความก็คงจะได้ประมาณนี้ หากออเจ้าพอเข้าใจกันถ้วนทั่วแล้ว ผู้เขียนขอตัวไปรอดูละครในเพลาค่ำก่อนแล้วกันนะครับ