เจาะคลื่น HealthTech ใหม่ ยุคที่คนไทยกำลังแก่ลง แต่เทคโนโลยีกลับเกิดใหม่ทุกวัน

ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา โลกของ Health Tech กำลังเดินหน้าด้วยความเร็วอย่างที่ไม่เคยมีมาก่อน จากเดิมที่เทคโนโลยีการแพทย์เป็นเรื่องของห้องแล็บและโรงพยาบาลระดับท็อป วันนี้มันกลายเป็นเรื่องใกล้ตัวที่อยู่ในสมาร์ตวอชบนข้อมือ และในฐานข้อมูลสุขภาพของเราทุกคน

ระบบสาธารณสุขทั่วโลกเริ่มขยับจากการรักษาในโรงพยาบาล ไปสู่การดูแลสุขภาพแบบกระจายออกนอกโรงพนาบาล ไม่ว่าจะผ่านการแพทย์ทางไกล (Telemedicine), เซนเซอร์ติดตามสุขภาพ และโมเดล Home Care ที่ทำให้ผู้ป่วยสามารถฟื้นฟูตัวเองได้ที่บ้าน ข้อมูลจาก Deloitte ระบุว่าองค์กรสุขภาพกว่า 70% กำลังลงทุนในเทคโนโลยีเพื่อย้ายการดูแลผู้ป่วยออกจากโรงพยาบาล

นอกจากนี้ เทรนด์ใหญ่ที่มาแรงในหมู่คนรุ่นใหม่ คือ การดูแลสุขภาพก่อนป่วย ไม่ว่าจะเป็น Wearables ที่ตรวจจับสัญญาณหัวใจ, แอปวิเคราะห์พฤติกรรมการนอน, หรือระบบวิเคราะห์โภชนาการเฉพาะบุคคล  เทคโนโลยีเหล่านี้สะท้อนการเปลี่ยนผ่านจากการแพทย์แบบรับมือกับโรค ไปสู่การแพทย์เชิงคาดการณ์ที่ใช้ข้อมูลและ AI ช่วยป้องกันโรคก่อนเกิด

ทั้งหมดนี้คือภาพรวมของเทรนด์ใหญ่ระดับโลก ที่กำลังเขย่าวงการสุขภาพในทุกมิติ จากการย้ายศูนย์กลางการรักษาออกจากโรงพยาบาล สู่โลกของข้อมูลสุขภาพและ AI ที่ช่วยคาดการณ์โรคก่อนเกิดจริง เรากำลังเห็นการเปลี่ยนผ่านจากระบบสาธารณสุขสู่ระบบนิเวศของการดูแลสุขภาพ ที่มีเทคโนโลยีเป็นหัวใจของทุกการดูแล

ตลาดสุขภาพดิจิทัลโตทะลุ 2 ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐฯ

ตลาด Digital Health ทั่วโลกกำลังเติบโตแบบก้าวกระโดด จากมูลค่า 312.9 พันล้านดอลลาร์สหรัฐฯ ในปี 2024 คาดว่าจะพุ่งทะยานสู่ 387.8 พันล้านดอลลาร์สหรัฐฯ ในปี 2025 และที่น่าทึ่งคือ มีการคาดการณ์ว่าจะทะลุ 2.19 ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐฯ ภายในปี 2030 ด้วยอัตราการเติบโตเฉลี่ยสูงถึง 22-25% ต่อปี

การเติบโตมหาศาลนี้ไม่ได้มาจากการสร้างโรงพยาบาลเพิ่ม แต่เกิดจากการนำเทคโนโลยีเข้ามาปฏิวัติวิธีคิดเรื่องสุขภาพตั้งแต่รากฐาน อาทิ

AI พลิกโฉมการวินิจฉัยโรค: จากเดิมที่ต้องพึ่งพาประสบการณ์ของแพทย์เป็นหลัก วันนี้ AI สามารถวิเคราะห์ภาพถ่ายทางการแพทย์อย่าง X-ray หรือ MRI ได้แม่นยำกว่าสายตามนุษย์ ช่วยตรวจจับมะเร็งได้ในระยะเริ่มต้น และยังสามารถคาดการณ์ผลลัพธ์ของผู้ป่วยเพื่อวางแผนการรักษาที่ดีที่สุดได้.

Telemedicine สู่โรงพยาบาลเสมือนจริง: การรักษาทางไกลที่เคยเป็นเพียงทางเลือกสำรองในช่วงโควิด-19 ได้ยกระดับสู่ Virtual Hospitals ที่ให้บริการครบวงจร ตัวอย่างเช่น SEHA Virtual Hospital ในซาอุดีอาระเบียที่เชื่อมต่อศูนย์สุขภาพกว่า 130 แห่ง ดูแลผู้ป่วยได้ถึง 400,000 คนต่อปี ขณะที่ในอังกฤษ NHS ก็กำลังเตรียมเปิด Online Hospital เพื่อรับมือสังคมสูงวัยและการขาดแคลนบุคลากร.

Wearable Devices และ IoT: อุปกรณ์สวมใส่ติดตัวอย่างสมาร์ทวอทช์หรือแหวนอัจฉริยะ ไม่ได้ทำหน้าที่แค่นับก้าวเดินอีกต่อไป แต่สามารถติดตามอัตราการเต้นของหัวใจ, คุณภาพการนอนหลับ และส่งข้อมูลสำคัญให้แพทย์ได้แบบเรียลไทม์ ทำให้การดูแลผู้ป่วยโรคเรื้อรังทำได้จากที่บ้าน และแพทย์สามารถเฝ้าระวังความผิดปกติได้ตลอด 24 ชั่วโมง.

Precision Medicine การแพทย์แม่นยำ: นี่คือการเปลี่ยนจากการใช้ "ยาขนาดเดียวสำหรับทุกคน" ไปสู่ยาที่ออกแบบมาเพื่อคุณคนเดียว ผ่านการวิเคราะห์ข้อมูลทางพันธุกรรม ทำให้แพทย์สามารถเลือกยาที่ตอบสนองต่อร่างกายของผู้ป่วยแต่ละคนได้ดีที่สุด ลดผลข้างเคียง และเพิ่มประสิทธิภาพการรักษา.

เทคโนโลยีใหม่ๆ ด้าน Health Tech ที่ได้เห็นในปีนี้

ถ้าจะพูดว่าเทคโนโลยีสุขภาพกำลังเกิดใหม่ทุกวันก็คงไม่เกินจริง เพราะในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา เราได้เห็นเทคโนโลยีทางการแพทย์ที่ก้าวข้ามขีดจำกัดของมนุษย์ไปแล้วหลายด้าน ตั้งแต่การค้นพบยาใหม่ด้วย AI ไปจนถึงหุ่นยนต์ที่สามารถผ่าตัดได้เองอย่างแม่นยำในระดับไมโครเมตร อาทิ

1. VIZZ ยาหยอดตาอัจฉริยะที่ช่วยให้คนสายตายาวกลับมามองชัดอีกครั้ง > FDA เพิ่งอนุมัติ VIZZ ยาหยอดตารุ่นใหม่ที่ออกแบบมาเพื่อรักษาอาการสายตายาว ซึ่งมักเกิดในผู้ที่อายุเกิน 45 ปีขึ้นไป โดยยานี้ช่วยให้ผู้ใช้สามารถโฟกัสระยะใกล้ได้ชัดขึ้นโดยไม่ต้องใส่แว่น เพียงหยอดตาวันละครั้ง ผลลัพธ์อยู่ได้นานสูงสุด 10 ชั่วโมง ถือเป็นความก้าวหน้าใหญ่สำหรับตลาดผู้สูงอายุทั่วโลก
2. Histotripsy การรักษามะเร็งด้วยเสียง โดยไม่ต้องผ่าตัด > เทคโนโลยี Histotripsy เริ่มต้นจากอุบัติเหตุในห้องแล็บเมื่อต้นทศวรรษ 2000 นักวิจัยชื่อ Xu พบว่าเมื่อใช้อัลตราซาวด์กำลังสูงในอัตราพัลส์เร็วมาก คลื่นเสียงสามารถทำลายเนื้อเยื่อได้โดยไม่ใช้ความร้อน จากนั้น Xu พัฒนาเทคนิคนี้ให้กลายเป็นวิธีรักษามะเร็งโดยใช้พลังกลของคลื่นเสียง สร้างฟองอากาศขนาดจิ๋ว (microbubbles) ภายในเนื้องอก ฟองเหล่านี้จะขยายและแตกตัวภายในเสี้ยววินาทีจนเซลล์มะเร็งสลายไป สหราชอาณาจักรได้อนุมัติใช้เทคโนโลยีนี้ในระบบ NHS ภายใต้โครงการ Innovative Devices Access Pathway ถือเป็นจุดเริ่มต้นของยุคใหม่ของการรักษาแบบ Non-Invasive Medicine
3. Yomi Robot หุ่นยนต์ทันตแพทย์ที่ฝังรากฟันได้แม่นยำระดับไมโคร > บริษัทสตาร์ทอัพด้านหุ่นยนต์ทางการแพทย์ Neocis จากฟลอริดา สหรัฐฯ ได้สร้าง Yomi Robot หุ่นยนต์ผ่าตัดทันตกรรมตัวแรกของโลกที่ได้รับการรับรองจาก FDA โดย Yomi ใช้ AI ผสานกับระบบภาพ 3D เพื่อวิเคราะห์และวางตำแหน่งรากฟันเทียมอย่างแม่นยำ โดยมีระบบ Haptic Sensor ล็อกการเคลื่อนไหวของเครื่องมือไม่ให้เบี่ยงจากตำแหน่ง ผลลัพธ์คือ การผ่าตัดเร็วขึ้น เจ็บน้อย ฟื้นตัวไว และแทบไม่ต้องใช้ยาแก้ปวดแรง ๆ
4. Yeztugo (Lenacapavir) ยาฉีดป้องกัน HIV ปีละ 2 ครั้ง > เมื่อวันที่ 18 มิถุนายน 2024 FDA ได้อนุมัติยา Lenacapavir ภายใต้ชื่อการค้า Yeztugo ซึ่งเป็นยาฉีดป้องกันการติดเชื้อ HIV ตัวแรกของโลกที่ใช้เพียงปีละ 2 ครั้ง หรือทุก 6 เดือน ต่างจากยา PrEP แบบเดิมที่ต้องกินทุกวันและมักมีปัญหาเรื่องวินัยในการกินยา Yeztugo ช่วยลดภาระนี้ได้อย่างมาก โดยการทดลองของบริษัท Gilead พบว่า ในกลุ่มผู้หญิง ยาสามารถลดความเสี่ยงการติดเชื้อได้ถึง 96%, ส่วนในกลุ่มผู้ชายและ LGBTQ+ ลดความเสี่ยงได้ถึง 100% นี่คือก้าวสำคัญของวงการแพทย์โลก เพราะนอกจากช่วยลดการแพร่เชื้อ HIV แล้ว ยังเปลี่ยนภาพการดูแลสุขภาพจากการกินยาเพื่อรักษา เป็นการฉีดยาเพื่อป้องกันได้อย่างแท้จริง

โอกาสของไทยในด้าน HealthTech

ประเทศไทยเองก็กำลังยืนอยู่บน จุดเปลี่ยนครั้งใหญ่ของโครงสร้างประชากรและเศรษฐกิจ จากประเทศที่เคยมีวัยแรงงานเป็นพลังหลัก สู่สังคมผู้สูงอายุเต็มขั้น หรือที่เรียกว่า Super-Aged Society

รายงานจากมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ชี้ว่าไทยกำลังเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุอย่างสมบูรณ์โดยมีสัดส่วนประชากรสูงอายุระหว่าง 20-30% ของทั้งประเทศนั่นหมายความว่า ทุก 5 คนในประเทศไทย จะมี 1 คนเป็นผู้สูงอายุ และพวกเขากำลังกลายเป็นพลังเศรษฐกิจใหม่ หรือที่ทั่วโลกเรียกว่า Silver Economy

ผู้สูงอายุยุคใหม่ไม่ได้ต้องการแค่การรักษาโรค แต่ต้องการคุณภาพชีวิต และการใช้ชีวิตอย่างมีคุณค่า คนกลุ่มนี้เลยเริ่มมองหาการใช้เทคโนโลยีมากขึ้น ทั้งสมาร์ตวอชติดตามสุขภาพ แอปนัดพบแพทย์ออนไลน์ หรือบริการตรวจสุขภาพเชิงป้องกัน (Preventive HealthTech)

Krungsri Research ประเมินว่า Silver Economy ของไทยอาจมีมูลค่าหลายล้านล้านบาทใน 10 ปีข้างหน้า โดยเฉพาะธุรกิจด้านสุขภาพ อาหาร และเทคโนโลยีดูแลผู้สูงอายุ ซึ่ง Health Tech คือหัวใจของระบบใหม่นี้

นอกจากนี้ ไทยยังมีศักยภาพสูงด้านระบบสาธารณสุข โรงพยาบาลเอกชนชั้นนำ และต้นทุนการรักษาที่ต่ำกว่ายุโรปและสหรัฐ หลายเท่า ทำให้ประเทศถูกมองว่าเป็นศูนย์กลางการรักษาและสุขภาพของภูมิภาค

รัฐบาลเองก็ไม่ได้นิ่งเฉย โดยได้วางยุทธศาสตร์สุขภาพดิจิทัลแห่งชาติ พ.ศ. 2564–2568 เพื่อผลักดันระบบสุขภาพไทยสู่ยุคดิจิทัล ตั้งแต่การสร้างฐานข้อมูลสุขภาพกลาง การเชื่อมโยงข้อมูลโรงพยาบาล ไปจนถึงการผลักดัน AI และ Telemedicine ให้เข้าถึงประชาชนทุกจังหวัด

ทั้งหมดนี้สะท้อนว่า แม้ประเทศไทยกำลังแก่ลง…แต่เทคโนโลยีกลับหนุ่มขึ้นทุกวัน และเมื่อคลื่นผู้สูงอายุซัดเข้ามาอย่างเต็มแรง Health Tech อาจเป็นคำตอบสำคัญในการสร้างเศรษฐกิจรูปแบบใหม่ที่สุขภาพไม่ใช่ต้นทุน แต่คือโอกาสของการเติบโตครั้งใหญ่ของชาติ

สิงคโปร์กับบทเรียน Health Tech ระดับโลก

ถ้าพูดถึงประเทศที่ขับเคลื่อน Health Tech อย่างเป็นระบบที่สุดในเอเชีย ‘สิงคโปร์’ คือชื่อแรกที่หลายคนพูดถึง เพราะที่นั่นไม่ได้มองเทคโนโลยีสุขภาพเป็นเพียงเครื่องมือช่วยแพทย์ แต่เป็น “ยุทธศาสตร์ระดับชาติ” เพื่อยกระดับคุณภาพชีวิตของคนทั้งประเทศ

รัฐบาลสิงคโปร์ได้เปิดตัวโครงการ Singapore National Precision Medicine (NPM) ซึ่งมีเป้าหมายเก็บข้อมูลพันธุกรรมของประชาชนกว่า 1 ล้านคน เพื่อใช้ในการพัฒนาการแพทย์เชิงแม่นยำ (Precision Medicine) ที่ปรับการรักษาให้เหมาะกับร่างกายของแต่ละบุคคลจริงๆ

ข้อมูลเหล่านี้จะถูกเชื่อมต่อกับฐานข้อมูลสุขภาพ พฤติกรรมการใช้ชีวิต และสิ่งแวดล้อม แล้วนำมาวิเคราะห์ด้วย AI และ Machine Learning เพื่อคาดการณ์ความเสี่ยงโรค เช่น มะเร็ง เบาหวาน หรือโรคหัวใจ ตั้งแต่ยังไม่แสดงอาการ

สิ่งที่น่าสนใจคือ สิงคโปร์ใช้แนวคิด Population Health ซึ่งมองสุขภาพแบบองค์รวมทั้งสังคม ไม่ใช่เฉพาะผู้ป่วยรายบุคคล และยังลงทุนสร้าง Smart Hospital ที่เชื่อมข้อมูลผู้ป่วยแบบเรียลไทม์ ลดภาระงานบุคลากรทางการแพทย์และย่นระยะเวลารักษา ทั้งหมดนี้เกิดขึ้นแม้ประเทศจะใช้งบสาธารณสุขเพียง 4% ของ GDP แต่บริหารจัดการได้อย่างมีประสิทธิภาพสูงสุด

แนวคิดนี้เรียกว่า Population Health หรือการดูแลสุขภาพเชิงรุกในระดับประชากร ที่เริ่มจากการป้องกันก่อนป่วยมากกว่าการรักษาเมื่อสายไป

สิ่งที่น่าสนใจคือ สิงคโปร์ไม่ได้มีทรัพยากรมหาศาล แต่สามารถสร้างระบบสุขภาพดิจิทัลที่แข็งแรงได้ด้วยการวางแผนระยะยาวและการใช้ข้อมูลอย่างมีมาตรฐาน จุดนี้เองที่ไทยสามารถเรียนรู้ได้โดยตรง เพราะเราก็มีทั้งยุทธศาสตร์สุขภาพดิจิทัลและโครงสร้างพื้นฐานข้อมูลสุขภาพระดับประเทศอยู่แล้ว เพียงแค่ต้องเชื่อมต่อและใช้ให้เกิดคุณค่าจริงๆ เหมือนที่สิงคโปร์ทำสำเร็จ

จากเทรนด์ระดับโลก สู่โอกาสของไทย และบทเรียนจากสิงคโปร์ สิ่งหนึ่งที่เห็นชัดคือ ‘สุขภาพ’ กำลังกลายเป็นเศรษฐกิจใหม่ของโลกที่ขับเคลื่อนด้วยเทคโนโลยีและข้อมูล ไม่ใช่แค่การรักษาเมื่อป่วย แต่คือการยืดอายุแห่งคุณภาพชีวิต หรือ Healthspan

และในปี 2026 นี้ Techsauce เตรียมเปิดเวทีเพื่อขับเคลื่อนแนวคิดนั้นผ่านงาน Techsauce Healthspan Festival 2026  มหกรรมสร้างอนาคตสุขภาพดี และเวทีนวัตกรรมเพื่อสุขภาพครบวงจร

นี่ไม่ใช่แค่งานเทคโนโลยีสุขภาพ แต่คือจุดเริ่มต้นของการร่วมออกแบบอนาคตสุขภาพ ที่ไทยจะมีบทบาทสำคัญ เพราะแม้ประเทศเราจะกำลังแก่ลง แต่ในโลกของ Health Tech ไทยกำลัง ‘เกิดใหม่’ อีกครั้ง