จากการระบาดใหญ่ทั่วโลกได้เร่งให้ธุรกิจนำเทคโนโลยีเข้ามาปรับใช้กับทุกภาคส่วนของการทำงาน จากเดิมที่แต่ละวันต้องเดินทางไปกลับเพื่อทำงาน กลับถูกแทนที่ด้วยการทำงานอยู่ที่บ้าน ที่ใช้เครื่องมือสำหรับการประชุมอย่าง Zoom Microsoft Team Google Meets และด้วย Pain Point ต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นหลังจากที่มีการใช้งานเครื่องมือเหล่านั้นอย่างแพร่หลาย รวมถึงความต้องการเพิ่มประสบการณ์ที่ดีให้กับผู้ใช้มากขึ้น จึงนำไปสู่วิวัฒนาการต่อไปในทำงานคือ Metaverse ที่มี การใช้อวาตาร์ในการทำงาน พบปะ เรียนรู้ เข้าสังคม เล่น แลกเปลี่ยน ในสภาพแวดล้อมเสมือนจริงที่สมจริง 

นอกจากนี้ยังมีการปฏิวัติทางเทคโนโลยีอีกอย่างหนึ่งที่กำลังเกิดขึ้น คือ “Web3” ที่จะมาพร้อมกับการใช้งานของ NFT  Cryptocurrency ตลอดจน DAO -Decentralized Autonomous Organization หรือ องค์กรอัตโนมัติแบบกระจายศูนย์ ที่ล้วนแล้วแต่มีเทคโนโลยี Blockchain เป็นกระดูกสันหลัง ที่ทั้งหมดนี้จะนำมาสู่การจัดระเบียบอนาคตโลกของการทำงานใหม่อีกครั้ง 

บทบาทของ DAO ในยุค Web3

DAO ใช้ประโยชน์จากโครงสร้างของ Smart Contract และโทเค็นดิจิทัลที่ได้รับการตรวจสอบแล้วบน Blockchain เพื่อให้สมาชิกของ DAO มีสิทธิ์ในการเข้าร่วมกับองค์กรโดยตรง โดยการตัดสินใจจะขึ้นอยู่กับส่วนรวมและจำนวนโหวต ซึ่งไม่มีอุปสรรคในการเข้าร่วมและไม่ได้รับอนุญาติในการเป็นเจ้าของโทเค็นดิจิทัลใน DAO นั้น ๆได้ เนื่องจากกฎทั้งหมดจะถูกประมวลผลใน Samrt Contract และธุรกรรมทั้งหมดจะถูกบันทึกใน Blockchain ซึ่งมันจะมีความโปร่งใสต่อสมาชิกมาก

การรวมตัวของ Metaverse และการกระจายอำนาจของ Web3 มีศักยภาพในการเปลี่ยนแปลงรูปแบบการดำเนินงานและตลาดแรงงานอย่างมาก โดย Zarkadakis ได้อธิบายใน Cyber Republic ว่า DAO นั้นเป็นที่ยอมรับมากขึ้น ซึ่งธุรกิจแบบใหม่จะมีลักษณะเหมือนสหกรณ์มากกว่าบริษัท โดยจะช่วยลดต้นทุนของหน่วยงานได้อย่างมาก โดยใน DAO ความเป็นผู้นำจะขึ้นอยู่ Soft-power และการเอาใจใส่ โดยใช้วัฒนธรรมและค่านิยมร่วมกันเพื่อจัดแนวผลประโยชน์ของผู้มีส่วนได้ส่วนเสียที่แตกต่างกันให้สอดคล้องกับภารกิจและวัตถุประสงค์ร่วมกัน

ใน DAO ไม่มีเจ้าหน้าที่ กรรมการ หรือแม้แต่ผู้จัดการ ซึ่งทำให้บทบาทของผู้นำมีความลื่นไหลและไม่ถาวรมากขึ้น จึงทำให้สมาชิกมีโอกาสที่จะเติบโตมากขึ้น DAO โดยอาจตัดสินใจลำดับความสำคัญ ไม่ว่าจะเป็นเรื่องของ ความมั่นคงในการทำงาน  การเปลี่ยนจากโครงสร้างแบบลำดับชั้นเป็นแบบเครือข่าย และระบบนิเวศที่ดำเนินการโดยชุมชนผู้มีส่วนได้ส่วนเสียแทนที่จะเป็นคณะกรรมการและผู้บริหารจะมีผลกระทบอย่างลึกซึ้งต่องานเช่นกัน

ภาพจาก weforum

DAO กับแนวคิด Work without jobs 

ความหมายที่สำคัญที่สุดอย่างหนึ่งของ Metaverse สำหรับอนาคตของการทำงานนั้นเกี่ยวข้องกับการจัดระเบียบงานและความสามารถในการเชื่อมโยงกับงาน นำมาสู่แนวคิด work without jobs ที่ความคงที่ ความยืดหยุ่น และความลื่นไหล จะสามารถเชื่อมผู้ที่มีความสามารถให้เข้ากับการทำงานได้ ซึ่งเป็นไปตามบริบทของรูปแบบการทำงานแบบใหม่สำหรับบริษัทที่ได้มีการจัดระเบียบโครงสร้างองค์กร ดังนั้นการมาของ DAO จึงทำให้ในการทำงานมีแรงเสียดทานน้อยลงและมีความคล่องตัวมากขึ้น จึงทำให้งานไหลไปสู่ผู้ที่มีความสามารถอย่างแท้จริง

นอกจากนี้ภายในบริบทของ DAO  จะทำให้บทบาทและลำดับชั้นแบบดั้งเดิมในองค์กรมีการเปลี่ยนไป รวมถึงหน้าที่ต่างๆก็มีการเปลี่ยนไปเช่นกัน ซึ่งโครงสร้างที่เปลี่ยนไปสามารถจำแนกได้ดังนี้

• กลุ่มสมาชิกหลักที่รับผิดชอบในการประสานงานการทำงานและนำเสนอคุณค่าของ DAO

• กลุ่มสมาชิกที่กว้างขึ้นซึ่งให้บริการเฉพาะที่ดำเนินงานตามภารกิจของ DAO ซึ่งรวมถึง บริการอื่นๆของ DAO  เช่น HR การเงินและการบัญชีและการบริการลูกค้าอย่างต่อเนื่องและสมาชิก(ผู้ที่ทำงานชั่วคราวหรือผู้ที่ทำสัญญา) ที่ดำเนินโครงการตามความจำเป็น

• กลุ่มสมาชิกที่กว้างขึ้นซึ่งจะส่งเสริมแบรนด์ สนับสนุนการระดมมวลชนของนวัตกรรมผลิตภัณฑ์อย่างต่อเนื่องหรือมีส่วนร่วมในการพัฒนาภารกิจของ DAO

ธุรกิจจะปรับตัวเข้าสู่ Web3 อย่างไร ? 

นับว่ายังคงมีความท้าทายอยู่อย่างรอบด้านสำหรับการเข้าสู่ยุค Web3 โดยเฉพาะ  DAO ที่อาจจะยังไม่ได้มีสถานะทางกฎหมายในพื้นที่ส่วนใหญ่ของโลกสักเท่าไหร่ ซึ่งตรงนี้อาจจะส่งผลไปถึงปัญหาที่รุนแรง โดยเฉพาะเมื่อ DAO ทำการขยายการทำงานออกไปนอกระบบดิจิทัล

ทางหน่วยงานกำกับดูแลยังคงประสบปัญหากับการตามอัตรานวัตกรรมซึ่งมาจากผู้ริเริ่ม Web3 ที่สูงให้ทัน แต่สำหรับธุรกิจเองมันมีโอกาสอย่างชัดเจนในการที่จะเริ่มการคิดค้นและทดลองการใช้งานสำหรับอนาคต ซึ่งในบทความนี้ได้มีการนำเสนอวิธีการสร้างต้นแบบในระยะเริ่มต้นสำหรับโลกใหม่ของการทำงานไว้ดังนี้ 

• ขยายการมีส่วนร่วมในรูปแบบธุรกิจ

• DAO นำเสนอโอกาสในการเพิ่มความคล่องตัวขององค์กรโดยให้งานนั้นดำเนินไปอย่างลื่นไหลสู่ความสามารถเหนือ “กำแพง” เดิมๆ ขององค์กร พิจารณาการสร้าง DAO ที่ช่วยชุมชนในวงกว้างของผู้มีส่วนได้เสียในธุรกิจของคุณสามารถมีส่วนร่วมในการโปรโมทแบรนด์หรือแนวคิดการระดมมวลชนสำหรับนวัตกรรม

• ทดลองนำแนวคิดขององค์กรอิสระแบบกระจายอำนาจออกไปให้กว้างขึ้นโดยจ้างแนวคิดเกี่ยวกับการพัฒนาขององค์กรอย่างยั่งยืน (ESG) ไปยัง DAO ที่อยู่ภายใต้การควบคุมของผู้มีส่วนได้ส่วนเสียในบริษัท เช่น ผู้รับเหมา ซัพพลายเออร์ และชุมชนที่ได้รับผลกระทบ

• ระบุโอกาสและกรณีการใช้งานต่างๆ ในกระบวนการหลักที่ค่อยๆ มีการเปลี่ยนแปลงไปเป็น Metaverse เพื่อเพิ่มมูลค่า และรวมไว้ในวาระการเปลี่ยนแปลงทางดิจิทัล

บทความนี้แปลและเรียบเรียงจาก  How decentralized autonomous organizations impact the future of work? ของ World Economic Forum