ประมาณ 10 ปีก่อน ธุรกิจร้านขนมและร้านกาแฟในไทยเติบโตอย่างรวดเร็ว จนถึงวันนี้ร้านกาแฟได้พัฒนาเป็น 'คาเฟ่' ที่เน้นความสวยงาม เหมาะสำหรับถ่ายรูป พร้อมกาแฟคุณภาพและขนมอร่อย บางร้านยังมีเมนูอาหารเพิ่มเติมด้วย การพัฒนาเหล่านี้ทำให้ต้นทุนธุรกิจคาเฟ่สูงขึ้น ส่งผลให้ราคาสินค้าแพงขึ้น 

ซึ่งมันอาจเปิดโอกาสให้ ‘ธุรกิจเครื่องดื่มและร้านขนมจากจีน’ เข้ามาแข่งขันกับธุรกิจท้องถิ่นด้วยการนำเสนอตัวเลือกที่ราคาถูกกว่า ในรายงานของ Nikkei ระบุว่าไม่ใช่แค่ไทย แต่ทั้งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้กำลังเผชิญกับการรุกตลาดของธุรกิจจีนที่เติบโตอย่างรวดเร็ว จนหลายเจ้าในท้องถิ่นต้านกระแสไม่ไหวแล้ว

ธุรกิจเครื่องดื่มและขนมจากจีนกำลังทำลายธุรกิจท้องถิ่น SEA

ตัวอย่างที่เห็นได้ชัดคือ Mixue ร้านไอติมและชาเจ้าดังสัญชาติจีน ซึ่งคนไทยเรารู้จักกันดีเพราะไอสครีมซอร์ฟเสิร์ฟของร้านนี้มีราคาเพียงแค่ 15 บาทเท่านั้น 

Mixue กำลังกลายเป็นที่นิยมอย่างรวดเร็วในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ โดยเฉพาะในกลุ่มคนอายุน้อย เนื่องจากมีราคาอาหารและเครื่องดื่มที่ถูกกว่าร้านในท้องถิ่น ทำให้ร้านเหล่านี้เป็นที่สนใจอย่างมาก ซึ่งความนิยมเหล่านี้ได้สร้างความกังวล เนื่องจากร้านจันราคาถูกอาจส่งผลกระทบต่อธุรกิจในชุมชนท้องถิ่นได้ 

เวียดนาม: ToCoToCo ชานมไข่มุกของเวียดนาม สู้ไม่ไหว

ในเวียดนาม Mixue กลายเป็นร้านแฮงค์เอายอดนิยมของนักเรียนมัธยมปลายหลังเลิกเรียน เนื่องจากราคาที่ไม่แพง โดยทางสำนักข่าว Nikkei เผยว่า ที่ร้าน Mixue ในฮานอยสามารถขายเครื่องดื่มได้ประมาณ 500 แก้วต่อวัน และบางครั้งก็สูงกว่า 1,000 แก้วในวันที่มีลูกค้าแน่น 

โดยเฉพาะชาเลมอนผสมว่านหางจระเข้ที่เป็นสินค้าขายดี ซึ่งมีราคาเพียง 17,000 ดอง หรือประมาณ 22 บาทเท่านั้น ซึ่งถือว่าถูกมากหากเทียบกับเครื่องดื่มประเภทเดียวกันของร้านท้องถิ่นอย่าง ToCoToCo แฟรนไชน์ชานมไข่มุกสุดฮิตสัญชาติเวียดนาม โดย Mixue มีราคมถูกกว่า ToCoToCo ราว 30% - 50% เลยทีเดียว

หนังสือพิมพ์เวียดนามรายงานว่า ToCoToCo ประสบปัญหาขาดทุนติดต่อกันมาเป็นเวลากว่า 3 ปีจนถึงปี 2023 เนื่องด้วยบริษัทต้องเผชิญกับความท้าทายจากการแข่งขันกับเชนเครื่องดื่มราคาถูกจากจีน เช่น Mixue และแม้ ToCoToCo ได้พยายามปรับกลยุทธ์ทางธุรกิจและขยายสาขาเพิ่มจนมีจำนวนประมาณ 700 แห่งเพื่อให้ครอบคลุม แต่ก็ดูเหมือนว่าลูกค้าจะหมดความสนใจในแบรนด์นี้และหันไปใช้บริการจากร้านอื่นแทน

ไทย: กาแฟจีนตีตลาด ตัดราคาถูกกว่า Amazon

สำหรับประเทศไทยตอนนี้ก็มี Cotti Coffee กาแฟสัญชาติจีน ที่เรียกได้ว่าเป็นน้องใหม่ล่าสุดเพราะมีอายุแบรนด์เพียงแค่ 2 ปี เท่านั้น ได้เข้ามาเปิดสาขาในประเทศไทยในเดือนธันวาคม 2023 ด้วยการขายกาแฟขนาดปกติเริ่มต้นเพียงแก้วละ 45 บาท 

ถูกกว่า Cafe Amazon ซึ่งเป็นเชนกาแฟใหญ่ที่สุดในประเทศไทยและมีชื่อเสียงว่าขายเครื่องดื่มในราคาย่อมเยาซึ่งขายกาแฟอยู่ที่แก้วละ 65 บาท

ซึ่งราคาที่ต่ำกว่าช่วยให้ Cotti Coffee สามารถขยายฐานลูกค้าได้อย่างรวดเร็ว เนื่องจากสามารถดึงดูดคนหลายกลุ่มเข้ามาลองชิม ไม่ว่าจะเป็นนักศึกษา คนทำงาน หรือกลุ่มคนที่อาจจะไม่ได้มีกำลังซื้อสูง 

การที่คนจำนวนมากเข้าถึงได้ง่ายทำให้แบรนด์มีโอกาสได้รับความนิยมในระยะเวลาสั้นและสามารถเติบโตได้อย่างรวดเร็ว ซึ่งปัจจุบัน Cotti Coffee มีสาขาในจีนกว่า 7,000 แห่งแล้ว

ทำไมสินค้าจีนส่งออกมา SEA มากมายขนาดนี้ ?

บริษัทอาหารและเครื่องดื่มของจีนได้ขยายตัวอย่างรวดเร็วเข้าสู่ภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ รวมถึงอเมริกาเหนือและยุโรปในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา ส่วนหนึ่งเป็นเพราะตลาดภายในประเทศจีนเริ่มอิ่มตัว ตามรายงานของ Huafu Securities ระบุว่า ในปี 2023 มีการจดทะเบียนบริษัทอาหารและเครื่องดื่มใหม่ในจีนเกือบ 3.19 ล้านแห่ง ซึ่งเพิ่มขึ้น 24.2% จากปีก่อนหน้านี้ แสดงให้เห็นถึงจำนวนบริษัทที่เพิ่มขึ้นมาแข่งขันในตลาดจีน จนทำให้หลายบริษัทต้องมองหาโอกาสในการเติบโตในตลาดต่างประเทศที่มีการแข่งขันน้อยกว่า

นอกจากนี้เชนร้านอาหารและเครื่องดื่มของจีนกำลังเผชิญกับแรงกดดันด้านภาวะเงินฝืดภายในประเทศ ทำให้ต้องลดราคาสินค้าลง อีกทั้งตลาดในจีนยังมีแนวโน้มที่จะหดตัวในอนาคตเนื่องจากอัตราการเกิดที่ลดลง ทำให้บริษัทเหล่านี้เริ่มมองหาตลาดใหม่ที่กำลังเติบโต อย่างเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

อ้างอิง: asia.nikkei, asia.nikkei2