บทความนี้เป็น Guest Post โดย คุณนิรันดร์ บันลือรัตน์ Strategyzer Innovation Coach และ Co-Founder ของ Chivit-D Platform บริษัท SCG

สิ้นปีแล้ว สำนักต่างๆ ก็จะออกมาแนะนำหนังสือธุรกิจที่คิดว่าเป็นที่สุดของในแต่ละปีนั้นๆ ปีนี้ก็เช่นกัน มีหลายสำนักออกมาแนะนำหนังสือน่าสนใจมากมายหลากหลายเล่ม เรียกว่าหากตามกันทั้งหมดทุกสำนัก คงไม่มีวันอ่านหนังสือเหล่านั้นหมด

The Knowledge Spiral  ก็ขอเกาะ trend มาแนะนำหนังสือธุรกิจที่ดีที่สุดของปี 2020 ทั้งนี้ ไม่ได้เกิดจากที่ The Knowledge Spiral เป็นคนแนะนำเอง แต่เป็นการรวบรวมเอารายชื่อหนังสือเหล่านี้มาจากการแนะนำของ Fortune, Bloomberg, Inc.com, Amazon, Strategy + Business, Financial Times รวมถึงเฮีย Bill Gates ที่มักจะมาแนะนำหนังสือทุกปี จนตอนนี้เหมือนกลายเป็นธรรมเนียมของเฮียแกไปแล้ว

หลักการของผมก็ง่ายมาก หากมีการแนะนำหนังสือเล่มใดมากกว่าหนึ่งครั้ง ก็จะเลือกมาเป็น Best Business Books 2020 เช่น Experimentation Works ได้รับการแนะนำจาก Strategy + Business และ Inc.Com เลยเลือกมาใส่ในลิสต์นี้ เรียกว่ามีความเห็นร่วมระหว่างสองสำนักก็ถือว่ายืนยันได้ล่ะว่าเจ๋งจริง

หนังสือส่วนใหญ่ที่เลือกมาใส่ในลิสต์นี้เป็นหนังสือธุรกิจ แต่ก็อาจจะมีบางเล่มที่หลุดธีมไปหน่อย เช่น Caste และ The Splendid and the Vile ซึ่งเป็น non-fiction แต่ก็อยากจะเอามาใส่ไว้ เพราะอย่างน้อยก็เป็นหนังสือที่ทางสำนักเหล่านี้แนะนำ ก็ควรค่าจะไปลองหามาอ่านกัน

เอาล่ะครับ เราลองมาไล่เรียงดูว่า หนังสือธุรกิจ (และ non-fiction) ที่ดีที่สุดของปี 2020 มีอะไรกันบ้าง ไปดูกันเล๊ยยยย (ขอเรียงตามลำดับตัวอักษรนะครับ เพราะทุกเล่มเจ๋งพอๆ กัน จะได้ไม่ลำเอียงว่าเลือกเล่มไหนขึ้นก่อนตามอำเภอใจของ The Knowledge Spiral)

ผู้เขียนเป็นนักเศรษฐศาสตร์จากมหาวิทยาลัย Oxford พูดถึงเทคโนโลยีต่างๆ ที่กำลังจะมาเปลี่ยนแปลงโลก โดยเฉพาะเรื่องที่เกี่ยวกับงานต่างๆ ของมนุษย์ เมื่อมีเทคโนโลยีใหม่ๆ ออกมา มนุษย์เองก็มักจะตระหนกตกใจว่าเทคโนโลยีเหล่านั้นจะมาแทนที่ตนเอง ซึ่งส่วนใหญ่แล้วก็มีทั้งจริงและไม่จริง งานหลายๆ งาน เทคโนโลยีก็ไม่ได้มาทดแทน 100% และงานหลายๆ งานเทคโนโลยีก็ไม่สามารถทดแทนได้

แต่ครั้งนี้ไม่เหมือนครั้งไหนๆ

โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อ Artificial Intelligence หรือ AI มีความก้าวหน้าไปมาก มันทำให้มนุษย์อย่างเราต้องหนาวๆ ร้อนๆ กันอย่างไม่เคยเป็นมาก่อน

หนังสือเล่มนี้ไม่ใช่หนังสือธุรกิจ แต่เป็นหนังสือ non-fiction ที่พูดถึงระบบชนชั้นวรรณะที่ซ่อนตัวอยู่ในสังคมทุนนิยมเสรีอย่างสหรัฐอเมริกา เข้ากับสถานการณ์เรื่องการกระทำอย่างไม่เป็นธรรมกับคนผิวสีในประเทศนี้อย่างยิ่ง

ผู้เขียน Isabel Wilkerson ได้รับรางวัล Pulitzer Prize เรียกว่าเป็นนักเขียนดังที่มีคนติดตามมากมาย และหนังสือเล่มนี้ยิ่งดังขึ้นไปอีก เมื่อได้รับเลือกมาอยู่ใน Oprah’s Book Club เรียกว่าเจ๊ Oprah แกชื่นชมหนังสือเล่มนี้มาก ว่าเป็นหนังสือที่ทุกคนต้องอ่าน เพราะพูดถึงความไม่เท่าเทียมกันในสังคมได้ลึกซึ้งอย่างไม่เคยมีมาก่อน

นอกจาก Oprah แล้ว หนังสือเล่มนี้ได้รับเลือกให้เป็น Book of the Year ของมากมายหลากหลายสำนัก ไม่ว่าจะเป็น Time Magazine, The Washington Post, People, The New York Times, NPR, Marie Claire ฯลฯ เรียกว่าเป็น Book of the Year โดยแท้

3. Competing in the Age of AI: Strategy and Leadership When Algorithms and Networks Run the World เขียนโดย Marco Iansiti และ Karim R. Lakhani

หนังสือเล่มนี้ออกมาตั้งแต่ต้นปี 2020 แต่เรียกว่ายืนหนึ่งมาจนถึงปลายปี นักอ่านยังให้ความสำคัญไม่จางลง

หนังสือพูดถึงการที่องค์กรต่างๆ หยิบเอา data, analytics และ AI มาช่วยให้ข้ามผ่านข้อจำกัดต่างๆ ของการดำเนินธุรกิจ ตัวอย่างมากมายในเล่มจากบริษัทระดับโลกอย่าง Airbnb, Ant Financial, Microsoft, Amazon ฯลฯ

หนังสือเกี่ยวกับ AI มีหลายเล่ม แต่เล่มนี้เป็นเล่มที่ไม่ควรพลาดด้วยประการทั้งปวง

4. Experimentation Works: The Surprising Power of Business Experiments เขียนโดย Stefan H. Thomke

หนังสือเล่มนี้เป็นหนังสือโปรดของ The Knowledge Spiral เพราะพูดถึงเรื่องที่กำลังอินอยู่มากๆ ในปีนี้ นั่นคือ เพราะเชื่อว่าการดำเนินธุรกิจไม่ว่าจะเป็นเรื่องการพัฒนาผลิตภัณฑ์ใหม่ การออกแบบโมเดลธุรกิจ หรือการปรับปรุงประสบการณ์ของลูกค้า ล้วนแล้วแต่เป็นการทดลองทั้งสิ้น ไม่มีอะไรที่คิดแล้ว จะสามารถเอามา execute ได้เลย โดยไม่มีความผิดพลาดเกิดขึ้นให้เรียนรู้

ผู้เขียนเป็น Professor อยู่ที่ Harvard Business School และได้ติดตามรวมถึงวิจัยเกี่ยวกับเรื่อง Business Experiments มานานแล้ว ตั้งแต่คนยังงงๆ ว่ามันคืออะไร

หนังสือเล่มนี้พูดว่าการทดลองที่ดีเป็นอย่างไร เราจะทำการทดลองทางธุรกิจแบบออนไลน์หรือแบบออฟไลน์ยังไง ใน B2B หรือ B2C ทดลองอย่างไร รวมไปถึงจะสร้างวัฒนธรรมที่เอื้อต่อการทดลองได้อย่างไร โดยมีตัวอย่างจากบริษัทชั้นนำ เช่น Booking.com, Amazon หรือ Microsoft มาประกอบ

The Knowledge Spiral เชื่อว่า การทดลองทางธุรกิจเป็นแนวทางในอนาคต (และปัจจุบัน) ของการดำเนินธุรกิจอย่างแน่นอน !

5. If Then: How the Simulmatics Corporation Invented the Future เขียนโดย Jill Lepore

เราอาจจะเคยได้ยินชื่อของ Cambridge Analytica ที่โด่งดังจากการเอาข้อมูลใน Social Media มาใช้ในการเลือกตั้งประธานาธิบดีของสหรัฐอเมริกา จนเป็นที่เพ่งเล็งว่าเอาข้อมูลมาใช้อย่างถูกต้องหรือไม่ เป็นเรื่องเป็นราวถึงขนาดที่ Netflix ต้องมาทำเป็นสารคดี

แต่ก่อนหน้านั้นหลายปีนัก ในช่วงสงครามเย็น มีองค์กรหนึ่งชื่อว่า Simulmatics Corporation ที่ก่อตั้งโดยนักวิทยาศาสตร์กลุ่มหนึ่ง นักวิทยาศาสตร์กลุ่มนี้สร้างสิ่งที่เขาเรียกว่า People Machine ขึ้นมา เพื่อช่วยในการทำนายพฤติกรรมผู้บริโภค พฤติกรรมการโหวต ลูกค้ามีมากมายตั้งแต่ John F. Kennedy, the New York Times และกระทรวงกลาโหมสหรัฐ

6. No Filter: The Inside Story of Instagram เขียนโดย Sarah Frier

หาก Caste ยืนหนึ่งในฐานะหนังสือ non-fiction แห่งปี No Filter ก็ยืนหนึ่งในฐานะหนังสือธุรกิจแห่งปี เนื่องจากว่าเป็นผู้ชนะของ the 2020 Financial Times and McKinsey Business Book of the Year Award ซึ่งถือได้ว่าเป็นรางวัลที่น่าเชื่อถือที่สุดรางวัลหนึ่ง และมีคนติดตามทุกปี

นอกจากรางวัลนี้แล้ว ยังได้รับเลือกให้เป็น Book of the Year จาก Fortune, The Economist, NPR ฯลฯ

เนื้อหาของหนังสือก็ตรงตัวครับ คือเล่าเรื่องของ Instagram ตั้งแต่จุดกำเนิดของบริษัท มาจนถึงตอนที่ Facebook เข้าไปซื้อบริษัทด้วยมูลค่าหนึ่งพันล้านเหรียญดอลลาร์ จนถึงปัจจุบัน และยังพูดถึงอิทธิพลของ Instagram ที่มีต่อพวกเราทุกคนได้อย่างเห็นภาพมากๆ

7. No Rules Rules: Netflix and the Culture of Reinvention เขียนโดย Reed Hastings และ Erin Meyer

หนังสือยอดฮิตแห่งปลายปี 2020 ของเราชาวไทย มีนักเขียน blogger และ influencers ชาวไทยหลายคนพูดถึงและเขียนถึงหนังสือเล่มนี้ เพราะเขียนโดย Reed Hastings เอง และพูดถึงวัฒนธรรมองค์กรและปรัชญาการทำงานของ Netflix ได้อย่างชัดเจนที่สุด

คงไม่ต้องเขียนเยอะ ไป Google ดู ก็จะมีคน review เนื้อหา หรือสรุปเนื้อหาไว้เยอะมาก เผื่อใครจะไปลองศึกษาก่อนตัดสินใจซื้อมาอ่านนะครับ

8. The Future Is Faster Than You Think: How Converging Technologies Are Transforming Business, Industries, and Our Lives เขียนโดย Peter H. Diamandis และ Steven Kotler

การกลับมาอีกครั้งของ Peter Diamandis ผู้ก่อตั้ง Singularity University ที่ครั้งหนึ่งเคยมาจัดงานใหญ่ที่เมืองไทย ตัวผมเองก็มีโอกาสได้ไปร่วมงานของ Singularity University ที่ San Francisco และมีโอกาสได้เจอ Peter Diamandis ตัวเป็นๆ มาแล้ว รู้สึกชื่นชอบและติดตามผลงานของเขามาเรื่อยๆ เล่มนี้ถือว่าเป็นภาคต่อของ Abanduance ที่พูดถึงความท้าทายต่างๆ ที่โลกกำลังเผชิญ เช่น ความยากจน ความหิวโหย และพลังงาน และเป็นภาคต่อของ Bold ที่พูดถึง exponential technologies หรือความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีที่ก้าวกระโดดแบบทวีคูณ ทำให้เกิดผู้ประกอบการหน้าใหม่ๆ ที่ประสบความสำเร็จ

The Future is Faster Than You Think พูดถึงโลกที่กำลังจะเปลี่ยนไปในอีกสิบปีข้างหน้าเนื่องมาจากการเปลี่ยนแปลงที่รวดเร็วของเทคโนโลยีต่างๆ เช่น AI, robotics, virtual reality, digital biology, 3D printing, blockchain, global gigabit networks ฯลฯ เรียกว่าจัดเต็ม ใครสาย tech น่าจะอิ่มจนจุกกับหนังสือเล่มนี้

9. The Splendid and the Vile: A Saga of Churchill, Family, and Defiance During the Blitz เขียนโดย Erik Larson

หนังสือ non-fiction อีกเล่มใน list นี้ ที่ใส่เข้ามาเพราะเป็นหนังสือที่ Bill Gates แนะนำตรงกับผู้บริหารอีกสองคนที่แนะนำใน Bloomberg เรียกว่ามีคนเก่งยกให้เป็นหนังสือแห่งปีถึงสามคน ก็น่าจะมีอะไรดีแน่ๆ

หนังสือพูดถึงภาวะผู้นำของ Winston Churchill ในช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง ในช่วงที่ Adolf Hitler กำลังบุกโจมตี Holland กับ Belgium โดย Winston Churchill ได้สอนคนอังกฤษให้ได้รู้จัก “the art of being fearless”

หนังสือเล่มนี้ หากได้ดูพร้อมกับหนังเรื่อง Darkest Hour น่าจะอินไม่น้อย

10. Tiny Habits: The Small Changes That Change Everything เขียนโดย BJ Fogg

หนังสือ self-help ว่าด้วยการเปลี่ยนตัวเอง ด้วยการเริ่มทำทีละน้อย ค่อยๆ ทำจากเล็กๆ แล้วมันจะกลายเป็นเรื่องใหญ่ๆ ที่สำคัญในชีวิตเอง

BJ Fogg เอาประสบการณ์จริงของเขาที่โค้ชคนมามากว่าสี่หมื่นคนในเรื่องของการลดน้ำหนัก การนอนหลับ การลดความเครียด หรือแม้แต่กระตุ้นให้คนมุ่งไปสู่เป้าหมายที่ตั้งใจ

น่าจะเป็นหนังสือที่เหมาะกับการเตรียมตัวรับปี 2021 ได้เป็นอย่างดี

11. Unapologetically Ambitious: Take Risks, Break Barriers, and Create Success on Your Own Terms เขียนโดย Shellye Archambeau

Shellye Archambeau เล่าเรื่องการทำงานของเธอเองที่ต้องฝ่าฟันอุปสรรคมากมายเพื่อก้าวขึ้นสู่ตำแหน่งสำคัญต่างๆ ในโลกของเทค ที่มันท้าทายเป็นพิเศษเพราะเธอเป็นผู้หญิง และเป็นผู้หญิงผิวดำเสียด้วย นอกจากทำงานเธอก็มีภาระหน้าที่ในฐานะภรรยา และแม่ของลูกๆ

หนังสือเล่มนี้เล่าถึงช่วงที่ฟองสบู่ Silicon Valley แตกในช่วงต้นยุค 2000s ด้วย และเล่ามาจนถึงตอนที่เธอพา MetricStream ไปสู่ความสำเร็จ เธอมาแชร์ secret sauce หรือสูตรลับในความสำเร็จของเธอ

ใครกำลังคิดอยากก้าวหน้าในหน้าที่การงาน ลองอ่านเล่มนี้ แล้วเอาเคล็ดลับของ Shellye ไปใช้ดูครับ

12. Untamed เขียนโดย Glennon Doyle

หนังสือพลังหญิงโดยแท้ พูดถึงความพยายามของผู้หญิงที่จะเป็นทั้งภรรยา ลูกสาวของพ่อแม่ แม่ของลูก พนักงานที่ดี และเพื่อนที่น่ารัก เป็นความพยายามที่จะให้เกิดความสมดุลย์ระหว่างการงาน สังคม และชีวิตส่วนตัว

สาวๆ คนไหนกำลังสับสนกับชีวิต ลองหยิบเล่มนี้มาอ่านนะครับ

นอกจาก 12 เล่มนี้แล้ว ผมได้รวบรวมหนังสือที่แต่ละสำนักแนะนำ หรือเลือกให้เป็น Book of the Year ใส่ไว้ใน Google Sheets นี้ ทุกท่านสามารถเข้าไปไล่ดูได้ หากว่า 12 เล่มนี้ยังไม่จุใจ หรือท่านสงสัยว่าหนังสือดีๆ ที่ท่านชอบในปีนี้ทำไมไม่อยู่ใน list ก็ลองไปหาดูใน Sheets (คือ จริงๆ มันอาจจะอยู่ใน list ของสำนักใดสำนักเดียว ผมเลยไม่ได้เอามาใส่ list 12 เล่มนี้ครับ)

ขอให้ทุกท่านมีความสุขกับการอ่าน สิ้นปี 2020 นี้ หากไม่ไปไหน เพราะผวากับ COVID-19 ก็อยู่กับบ้านแล้วหาหนังสือเหล่านี้มาอ่านเป็นอาหารสมอง เพื่อเตรียมตัวไว้สู้กับปี 2021 ก็ไม่เลวนะครับ