Platform Business Model จะปฏิวัติแพลตฟอร์ม ก็ต้องปฏิวัติการออกแบบแพลตฟอร์มด้วย | Techsauce

Platform Business Model จะปฏิวัติแพลตฟอร์ม ก็ต้องปฏิวัติการออกแบบแพลตฟอร์มด้วย

แพลตฟอร์มกำลังจะกลืนกินโลกใบนี้ นี่คือคำที่ฟังดูเกินจริง แต่ในช่วงที่ผ่านมานี้หากทุกคนได้ลองสังเกต คุณจะเห็นได้ว่ามีหลายแบรนด์เกิดใหม่ในชื่อคุ้นหูอย่าง Facebook, PayPal, Alibaba, Airbnb และ Grab ซึ่งทั้งหมดล้วนแล้วแต่เป็นแพลตฟอร์มชั้นนำระดับโลก ถึงแม้บริษัทต่างๆ จะอยู่ในอุตสาหกรรมที่ต่างกัน แต่พวกเขาล้วนมีส่วนที่คล้ายคลึงกันนั่นก็คือ Platform Business Model ที่เข้ามาเขย่าวงการธุรกิจกันถ้วนหน้า 

และฟังก์ชันของโมเดลรูปแบบนี้ก็แตกต่างอย่างสิ้นเชิงจากวิธีแบบเก่าๆ จากเป็นแค่การสร้างคุณค่าโดยตรงกับผู้บริโภคผันเปลี่ยนมาสู่การสร้างปฏิสัมพันธ์กับลูกค้า โดยมีบริษัทเหล่านี้รับหน้าที่เป็นตัวกลางในการเชื่อมโยงระหว่างผู้ผลิตและผู้ซื้อ ให้เครื่องมือที่สำคัญและปล่อยให้ผู้บริโภคได้ร่วมกันเข้ามามีบทบาทด้วยตัวเองผ่านการใช้เทคโนโลยี 

ซึ่งแพลตฟอร์มก็จัดได้ว่าเป็นโมเดลธุรกิจใหม่ที่เข้ามาทำให้แบบธุรกิจดั้งเดิมจะต้องหวั่นใจ ดังนั้นเหล่าองค์กรทั้งหลายก็เร่งรีบที่จะปรับตัวเข้าหาโมเดลแพลตฟอร์มกันเป็นแถว 

กำลังสร้างธุรกิจโดยจำลองโมเดลความเป็นแพลทฟอร์มอย่าง Airbnd, Uber หรือ Instagram อยู่หรือเปล่า

ผู้ก่อตั้งบริษัท Platforms ต่างๆ อย่าง Airbnb, Uber และ Instagram ได้สร้างเงินมหาศาลทั้งที่ไม่ได้ครอบครองสินทรัพย์ที่เป็นชิ้นเป็นอันเลยสักนิด ในขณะที่ผู้ประกอบการทั่วโลกรวมถึงในไทย ต่างให้ความสนใจในแนวคิดที่ประสบความสำเร็จนี้และต่างได้ลองสร้างธุริกิจแพลตฟอร์มในรููปแบบ Airbnb และ Uber เป็นของของตนเอง โดยในฝั่งของบริษัทประเภท pipeline จำเป็นต้องผันโมเดลธุรกิจตัวเองใหม่หมด มาสู่การเป็น Platform เพื่อความอยู่รอดและยอม Disrupt ตัวเอง

ถ้าคุณได้เข้าร่วม Pitch ธุรกิจต่างๆ ในช่วงที่ผ่านมา คุณจะสังเกตเห็นได้ว่าไอเดียส่วนใหญ่จะเน้นไปที่การสร้างแพลตฟอร์มเป็นหลัก อย่างประเทศไทยเองเราก็เห็นหลากหลายความสำเร็จจากการทำแพลตฟอร์มเช่นกัน โดยภาพด้านล่างบ่งชี้ถึงภาพรวมแพลตฟอร์มในประเทศไทย 

และในความเป็นจริงการจะสร้างแพลตฟอร์มให้ประสบความสำเร็จก็ไม่ได้ง่ายอย่างที่ทุกคนเข้าใจ เพราะแพลตฟอร์มที่ดีจะต้องทำหน้าที่ในการมอบสิทธิ์ให้ผู้ใช้งานสามารถร่วมเป็นส่วนหนึ่งและมีบทบาทบนแพลตฟอร์มได้ และต้องพร้อมที่จะขยายขอบเขตให้กว้างขึ้นด้วย 

เพราะฉะนั้นถ้าคุณอยากได้แพลตฟอร์มที่ดี การออกแบบจึงมีความจำเป็นอย่างมาก เพราะลำพังแค่การวิเคราะห์ด้านโมเดลธุรกิจให้สามารถสร้างรายได้ให้มาก และเป็นตัวกลางเชื่อมต่อผู้ผลิตและผู้บริโภคอย่างเดียวเท่านั้นไม่เพียงพออีกต่อไป และไม่ใช่วิธีการที่น่าสนใจในยุคปัจจุบันนี้อีกแล้ว เพราะแพลตฟอร์มที่ประสบความสำเร็จในปัจจุบันล้วนแล้วแต่ถูกออกแบบมาอย่างดีทั้งในด้านพฤติกรรมผู้ใช้งานและการสร้างความน่าสนใจ 

ทำให้ผู้ประกอบการควรเข้าใจหลักการการออกแบบแพลตฟอร์มให้ดี เพราะมันจะช่วยสร้างศักยภาพให้ทั้งในฝั่งของผู้ผลิตและผู้บริโภค และช่วยให้ไปถึงเป้าหมายได้เร็วขึ้น อีกทั้งผู้ประกอบการควรลงทุนในขั้นแรกๆ ของ User research พร้อมให้ความสำคัญกับการออกแบบพฤติกรรมการใช้งาน ดังที่ Sangeet Paul Choudary ผู้เขียน Platform Scale and the “Platform Manifesto” กล่าวว่า Behaviour Design คือ วิธีใหม่ที่ทำให้ลูกค้าเกิด Loyalty ต่อแบรนด์ของคุณ

 ความเปลี่ยนแปลงของโลกดิจิทัลและธุรกิจที่ปรับเปลี่ยนไป นำมาสู่การนำเอา Data ที่เรียกได้ว่าเป็นสิ่งที่มูลค่ามหาศาลในปัจจุบันนี้มาปรับสู่การสร้างประสบการณ์ใหม่ให้กับลูกค้า ทั้งดีกว่าเดิม เรียบง่ายกว่าเดิม และสะดวกกว่าเดิม ซึ่งทั้งหมดนี้ต้องการการออกแบบในทุกด้านไม่ว่าจะเป็น จิตวิทยา กลยุทธ์ทางธุรกิจ ข้อมูล และการจัดการผลิตภัณฑ์ 

ซึ่ง Thammasat Design Center คือหนึ่งในองค์กรที่เข้ามาช่วยแนะแนวทางการสร้างแพลตฟอร์มทีดีผ่านโปรแกรมการเรียนคอร์สระยะสั้น  8 สัปดาห์ คัดสรรเนื้อหาทั้งด้าน Design Strategy, User Experience และ Engagement ซึ่งถูกพัฒนาโดย Thammasat Design โดยผู้เชี่ยวชาญจากหลากหลายด้าน และในครั้งนี้ Techsauce ก็ได้มีโอกาสเข้าร่วมหนึ่งในคลาสเรียนของโปรแกรมและนี่คือ Key Takeaways ที่เรานำฝากผู้อ่านกัน 

  • การลงทุนในการออกแบบเพื่อพัฒนาผลิตภัณฑ์ให้ดีขึ้น หรือการทำการตลาด ไม่ใช่เรื่องสิ้นเปลืองหรือใช้จ่ายสูงเกินไป 
  • นอกเหนือจากการนำเอา Human Centred Design มาปรับใช้ แพลตฟอร์มยังต้องคำนึงถึงบริบทโดยรอบด้วย 
  • แพลตฟอร์มที่ดีไม่ใช่แค่เป็นผู้เชื่อมต่อหรือตัวกลาง แต่ต้องสามารถช่วยให้ผู้ใช้งานรู้สึกว่าพวกเขามีสิทธิ์ในการจัดการสิ่งต่างๆ ได้ด้วยตนเอง
  • นำ Data มาสานต่อในการออกแบบ 
  • นำ Behaviour Design มาปรับใช้ แพลตฟอร์มที่ดีมักปรับเอาข้อมูลเชิงลึกจากพฤติกรรมของผู้คนมาต่อยอดและออกแบบประสบการณ์การใช้งานให้น่าสนใจ โดยจะเห็นไดว่าบริษัทที่มีหัวคิดใหม่ได้เริ่มนำเอา Gamification และศาสตร์พฤติกรรมมนุษย์ ไปปรับใช้กับแพลตฟอร์มตนเอง
  • ใช้ “Platform Design Canvas” โมเดลที่เป็นแนวทางการออกแบบแพลตฟอร์มซึ่งนำแนวคิดจาก Business Model Canvas มาประยุคต์ใช้ เป็นโมเดลที่รวมองค์ประกอบทั้งหมดที่จำเป็นในการออกแบบมาใช้ เพื่อเพิ่มโอกาสให้ผู้ประกอบการสร้างแพลตฟอร์มที่สามารถขยายธุรกิจให้ใหญ่ขึ้น

  • การทำแพลตฟอร์มต้องมีเป้าหมายที่ชัดเจน และรู้ว่าใครเป็นผู้ส่วนร่วมในแพลตฟอร์มของเราบ้าง 
  • เลือกกลยุทธ์แพลตฟอร์มที่เหมาะสมกับองค์กร โดยเน้นไปที่สิ่งที่เราสามารถทำได้ดีที่สุด 
  • เชื่อมต่อผู้ใช้งานบนแพลตฟอร์มเข้าด้วยกัน มีหลายกรณีศึกษาที่ผู้ใช้งานเองสามารถสื่อสารกัน และเกิดเป็นผลิตภัณฑ์ใหม่ๆ ที่น่าสนใจ 
  • ควรเลือกวิธีนำเสนอผลิตภัณฑ์ที่เหมาะสมกับแบรนด์ เช่น Etsy แพลตฟอร์มขายสินค้า Handmade เจ้าใหญ่ของโลก เน้นไปที่ฝั่งของผู้ผลิตเป็นหลักและทำให้เหล่าผู้ซื้อตามมาในภายหลัง หรืออย่าง Medium เองก็เน้นไปที่ผู้ใช้งานในการที่จะเข้ามาร่วมสร้างคุณค่าของตนเองบนแพลตฟอร์ม 

โดยทั้งหมดที่กล่าวมานี้ แต่ละองค์กรอาจจะต้องยอมรับว่าเราควรมีนักออกแบบเข้าไปแทรกตัวในการทำงานเหล่านี้ เพื่อให้ได้แพลตฟอร์มที่ตอบโจทย์ที่ตั้งไว้ เนื่องจากนักออกแบบถูกสอนให้เข้าใจผู้คน หาวิธีแก้ไขปัญหา และค้นหาวิธีการที่สร้างสรรค์ในการผลักดันให้เกิดพฤติกรรมของผู้ใช้งานที่สอดคล้องกับเป้าหมายธุรกิจ 

และ Massimo Ingegno เป็นผู้เชี่ยวชาญในด้าน Behaviour Design ผู้อำนวยการ Thammasat Center Design ก็ได้เน้นย้ำว่านี่คือเหตุผลที่ว่าทำไมบริษัททั้งหลายจึงประสบความสำเร็จอย่าง Airbnb ไปจนถึง Pinterest ที่ล้วนแล้วต่างถูกก่อตั้งโดยนักออกแบบ 

"ผู้คนคิดว่า พวกเขาจะไม่มีทางอาศัยอยู่ในบ้านคนแปลกหน้าแน่ๆ มันเป็นไอเดียที่ประหลาด แต่อีกเหตุผลคือพวกเขาไม่ได้คิดว่านักออกแบบก็สามารถสร้างและทำธุรกิจได้" - Brian Chesky CEO ของ Airbnb 

อย่างที่ Brian Chesky, ผู้ก่อตั้งและ CEO ของ Airbnb ได้กล่าวไว้อีกว่า “การออกแบบอยู่ในสายเลือดของ Airbnb” มันเป็นเครื่องมือที่ทำให้ Airbnb สามารถเอาชนะอคติของผู้คนที่มีต่อการร่วมใช้สิ่งอื่นๆ ร่วมกัน ซึ่งเป็นอุปสรรคหลักในการสร้าง Sharing economy นอกเหนือจากนั้น หลักการออกแบบที่ดียังสามารถเปิดโอกาสให้เจ้าของบ้านกลายเป็นโฮสต์แบบมืออาชีพได้ผ่านตัวแพลตฟอร์มของ Airbnb (ผ่านการสร้างประการณ์น่าจดจำให้กับแขกของพวกเขาเอง) 

อย่างที่ได้กล่าวไปข้างต้นนักออกแบบได้เข้ามาส่วนมากขึ้นในสายงานธุรกิจและกระบวนการการออกแบบเองก็เป็นหนึ่งในขั้นตอนสำคัญที่จะช่วยพัฒนาแพลตฟอร์มให้น่าใช้งานและประสบความสำเร็จ เพราะฉะนั้นทุกครั้งที่คุณจะต้องสร้างแพลตฟอร์มก็อย่าลืมคำนึงถึงการออกแบบด้วย โดยทั้งหมดนี้สามารถเรียนรู้เพิ่มเติมได้จากผู้เชี่ยวชาญที่ Thammasat Design Center (TDC)

ลงทะเบียนเข้าสู่ระบบ เพื่ออ่านบทความฟรีไม่จำกัด

No comment

RELATED ARTICLE

Responsive image

5 ข้อแตกต่างที่ทำให้ Jensen Huang เป็นผู้นำใน 0.4% ด้วยพลัง Cognitive Hunger

บทความนี้จะพาทุกคนไปถอดรหัสความสำเร็จของ Jensen Huang ด้วยแนวคิด Cognitive Hunger ความตื่นกระหายการเรียนรู้ เคล็ดลับสำคัญที่สร้างความแตกต่างและนำพา NVIDIA ก้าวสู่ความเป็นผู้นำระดับ...

Responsive image

เรื่องเล่าจาก Tim Cook “...ผมไม่เคยคิดเลยว่า Apple จะมีวันล้มละลาย”

Apple ก้าวเข้าสู่ยุค AI พร้อมรักษาจิตวิญญาณจาก Steve Jobs สู่อนาคตที่เปี่ยมด้วยนวัตกรรม โดย Tim Cook มุ่งเปลี่ยนโฉมเทคโนโลยีอีกครั้ง!...

Responsive image

วิจัยชี้ ‘Startup’ ยิ่งอายุมาก ยิ่งมีโอกาสประสบความสำเร็จ

บทความนี้ Techsauce จะพาคุณไปสำรวจว่าอะไรที่ทำให้ วัย 40 กลายเป็นจุดเปลี่ยนสำคัญของนักธุรกิจและ Startup หลายคน...