สังคมเศรษฐกิจแบบแบ่งปัน (Sharing Economy) เป็นแนวคิดทางธุรกิจที่รายได้เกิดจากการแลกเปลี่ยนสินค้าหรือบริการระหว่างบุคคลโดยมีค่าใช้จ่าย โดยแนวคิดนี้จะเกิดขึ้นจริงและประสบความสำเร็จเนื่องจากปัจจัยที่หลากหลาย ไม่ว่าจะเป็นความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีหรือต้นทุนการผลิตที่ต่ำมากจนทำให้การครอบครองทรัพยากรจำนวนมากเป็นไปได้

เทคโนโลยีเป็นปัจจัยที่สำคัญในการทำให้แนวคิดนี้เกิดขึ้น พร้อมด้วยความเชื่อใจ ความสะดวกและสำนึกรวมแห่งความเป็นชุมชน โดยที่ประเทศสหรัฐอเมริกา บริษัท Startup อย่าง Uber และ Airbnb ถือเป็นสองบริษัทที่ประสบความสำเร็จอย่างมากในการนำแนวคิดนี้มาใช้ทำธุรกิจ จึงทำให้ผู้บริโภคในภูมิภาคเอเชียคุ้นเคยและไว้ใจบริการ แต่นั้นไม่ได้หมายความว่าแนวคิดนี้จะมีประสิทธิภาพต่อธุรกิจในประเทศจีนหรือประเทศไทยเสมอไป

สิ่งที่เกิดขึ้นที่ประเทศจีน

เหล่าบริษัทสตาร์ทอัพในประเทศจีนต่างเชื่อว่าการแบ่งปันสินค้าเกือบทุกอย่างนั้นเป็นไปได้ โดยมีหลากหลายบริษัทที่ให้บริการเช่าสินค้าหรือบริการต่างๆในปัจจุบัน ทั้งนี้สินค้าหรือบริการที่ให้เช่าไม่จำเป็นต้องเจาะไปที่ตลาดแมส เพราะประเทศจีนมีการให้เช่าสินค้าเฉพาะกลุ่ม เช่น ร่ม ลูกบาส พาวเวอร์แบงค์ จักรยานหรือแม้แต่คอนกรีต

สังคมเศรษฐกิจแบบแบ่งปันมีมูลค่าสูงกว่า 5 แสนล้านเหรียญสหรัฐ และได้รับการสนับสนุนจากนักลงทุนกว่า 25 ล้านเหรียญสหรัฐ แต่การลงทุนไม่สามารถชี้วัดได้ว่าแนวคิดนี้เป็นแนวคิดทางธุรกิจที่ดีหรือไม่

ทั้งนี้ มีชาวจีนกลุ่มหนึ่งที่เรียกตัวเองว่า Bike Hunter หรือนักล่าจักรยาน สำรวจจักรยานให้เช่าจากแอปฯ Ofo ในหกเมืองของประเทศจีน ได้แก่ ปักกิ่ง เซี่ยงไฮ้ กวางโจว เซินเจิ้น อู่ฮัน และเฉิงตู โดยพบกว่า 19% ของจักรยานถูกทำลาย 15% ไม่ได้ถูกล็อคเก็บเข้าที่และ 12% สูญหายหรือเอาไปใช้เป็นของส่วนตัว นอกจากนี้ยังมีการรายงานว่าแอพให้เช่าร่มอย่าง E Umbrella ขาดทุนสูงถึง 286,000 เหรียญสหรัฐ

นักวิเคราะห์รายงานกับสำนักข่าวฟอร์บส์ว่า ด้วยสภาวะซบเซาของเศรษฐกิจที่ทำให้จีดีพีของประเทศจีนตกลงไปอยู่ที่ 6% ทำให้ผู้คนไม่อยากซื้อสินค้าจึงสร้างโอกาสการแบ่งปันมากขึ้น แต่ในทางกลับกัน จีดีพีในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้มีแนวโน้มที่จะเพิ่มขึ้น โดยเฉพาะในประเทศฟิลิปปินส์ เมียนมาร์และเวียดนาม ทำให้ความเป็นไปได้ของสังคมเศรษฐกิจแบบแบ่งปันเป็นไปได้น้อยลง

สถานการณ์ของประเทศไทย

เมื่อไม่นานมานี้ Startup จากประเทศสิงคโปร์และจีนอย่าง MoBike , oBike และ Ofo เข้าหารือกับรัฐบาลไทยเพื่อยื่นขออนุมัติการให้บริการการเช่าจักรยานในประเทศไทย พร้อมเริ่มทดสอบแล้วที่มหาวิทยลัยชื่อดัง อาทิ มหาวิทยลัยเกษตรศาสคร์ มหาวิทยลัยธรรมศาสตร์ และสถาบันเทคโนโลยีแห่งเอเชีย โดยโอไบค์ยังได้ร่วมมือกับเอไอเอสและกลุ่มเซ็นทรัลพัตนา เพื่อผลักดันตลาด Smart Bike ในประเทศไทย นับว่าเป็นก้าวที่กล้าหาญมากเนื่องจากบริการดังกล่าวถูกมองว่าเป็นการหลอกหลวงโดยกรุงเทพมหานคร

สังคมเศรษฐกิจแบบแบ่งปันยังคงเป็นเรื่องใหม่สำหรับประเทศไทย เนื่องจากยังไม่มีกฎหมายมารองรับจึงทำให้เกิดความไม่พอใจเกิดขึ้นกับเจ้าถิ่น อย่างที่เห็นกันได้ชัดจากชุมชนแท็กซี่และวินมอเตอร์ไซค์ อย่างไรก็ตาม ยังคงมีหลายหน่วยงานรัฐบาลที่มุ่งเน้นการสนับสนุนการพัฒนาของแนวคิดนี้ สำนักงานส่งเสริมเศรษฐกิจดิจิตอลเข้ามามีบทบาทในการผลักดันสังคมเศรษฐกิจแบบแบ่งปันในประเทศไทย โดยในขณะนี้ได้มีการจัดการอบรมและการประกวดผลงาน เพื่อส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์ นวัตกรรมและโอกาสทางการตลาด

ที่มาของภาพและข่าว ecommerce IQ