“Software ที่สร้างขึ้นมาได้รับความคุ้มครองตามกฎหมายทรัพย์สินทางปัญญาอย่างไรบ้าง?” เป็นหนึ่งในคำถามสำคัญที่กลุ่ม Startup ในประเทศไทยควรทราบ แต่ก่อนจะลงลึกไปกว่านั้น เบื้องต้นในบทความนี้จะขออธิบายภาพรวมเบื้องต้นก่อนว่าทรัพย์สินทางปัญญาคืออะไร? เหมือนหรือต่างกับลิขสิทธิ์ไหม?

โดยทั่วไป ทรัพย์สินทางปัญญา (Intellectual Property) เป็นทรัพย์สินประเภทหนึ่งที่ไม่มีรูปร่าง แต่กฎหมายให้ความยอมรับนับถือว่ามีคุณค่าทางเศรษฐกิจ เนื่องจากเกิดจากความคิดสร้างสรรค์ที่สามารถนำไปใช้ประโยชน์ต่อเศรษฐกิจและสังคมได้ ด้วยเหตุนี้กฎหมายจึงมีบทบัญญัติรับรองความเป็นเจ้าของ สามารถโอนซื้อขายแลกเปลี่ยนได้จริง และได้รับคุ้มครองเพื่อไม่ให้ผู้อื่นนำทรัพย์สินทางปัญญาของตนไปลอกเลียนหรือไปใช้โดยไม่สุจริต

ทรัพย์สินทางปัญญาได้รับความคุ้มครอง

ตามกฎหมายหลายฉบับ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับประเภทของทรัพย์สินทางปัญญานั้นๆ  เช่น ลิขสิทธิ์ สิทธิบัตร เครื่องหมายการค้า ความลับทางการค้า เป็นต้น

อย่างไรก็ดี ทรัพย์สินทางปัญญาของคุณจะได้รับความคุ้มครองได้ก็ต่อเมื่อมีการแสดงออกอย่างเป็นรูปธรรมแล้วเท่านั้น เพราะลำพังเพียงแค่ความคิดสร้างสรรค์ที่ยังอยู่ในจินตนาการยังไม่ถือว่ามีการแสดงออกแต่อย่างใด

เช่น Software ในมุมมองของกฎหมายไทยถือเป็นงานวรรณกรรมประเภทหนึ่งซึ่งสามารถได้รับความคุ้มครองตามกฎหมายลิขสิทธิ์ แต่ลำพังเพียงแต่จินตนาการถึง Software ที่มีความสามารถพิเศษซักอย่างหนึ่งย่อมไม่อยู่ในข่ายได้รับความคุ้มครอง เพราะขาดการแสดงออกที่ทำให้กฎหมายรับรู้ได้

อนึ่ง กฎหมายทรัพย์สินทางปัญญาเป็นกฎหมายภายในประเทศ ดังนั้นความคุ้มครองจึงขึ้นอยู่กับว่าประเทศในประเทศนั้นๆ กำหนดให้ความคุ้มครองอย่างไรเพราะแต่ละประเทศอาจกำหนดรายละเอียดปลีกย่อยแตกต่างกันได้

สรุป ทรัพย์สินทางปัญญาเป็นคำกว้างๆ ที่ใช้เรียกความคิดสร้างสรรค์ที่กฎหมายให้ความคุ้มครอง ส่วนจะได้รับความคุ้มครองตามกฎหมายใดจะต้องไปดูประเภทของทรัพย์สินทางปัญญานั้นด้วย เพื่อความเข้าใจที่ถูกต้อง ลิขสิทธิ์จึงเป็นทรัพย์สินทางปัญญาประเภทหนึ่งนั่นเอง

ครั้งหน้าจะมาเล่าเกี่ยวกับเรื่องลิขสิทธิ์ที่เกี่ยวข้องกับ Startup ว่าจะได้รับความคุ้มครองอย่างไร และถ้า Startup รับจ้างพัฒนา software ให้ผู้ว่าจ้าง ลิขสิทธิ์จะเป็นของใคร? รวมถึงในทางกลับกัน ถ้าลูกจ้างของ Startup พัฒนา software ให้ ลิขสิทธิ์จะเป็นของใครกันแน่?

เกี่ยวกับผู้เขียนบทความ

Matra Law ทีมผู้เชี่ยวชาญและติดตามกระแสทางด้านกฎหมาย ทำให้กฎหมายเป็นเรื่องที่เข้าใจง่ายขึ้น สามารถติดตามได้ที่ facebook.com/MatraLaw และ http://www.matralaw.com