จากสถานการณ์การระบาดของ COVID-19 ทั่วโลกนั้นส่งผลให้เกิดสภาวะเศรษฐกิจถดถอย และหลากหลายธุรกิจนั้นเจอกับวิกฤติทางการเงินไปจนถึงต้องปิดตัวธุรกิจลง ซึ่งทางออกในเวลานี้ก็คือการคิดค้นวัคซีนเพื่อที่จะป้องกัน รักษาผู้ติดเชื้อ และสร้างความมั่นใจให้กับผู้คน แต่ทว่าการคิดค้นวัคซีนใหม่นั้นอาจจะต้องกินเวลามากกว่า 18 เดือน

เมื่อต้นเดือนเมษายนที่ผ่านมา บิล เกตส์ (Bill Gates) ผู้ร่วมก่อตั้งบริษัทแนวหน้าของโลกอย่าง Microsoft และยังเป็น Co-Chairs ของมูลนิธิเกตส์ (Gates Foundation) ได้ให้สัมภาษณ์และตอบคำถามที่เจ้าของธุรกิจหลาย ๆ รายอยากจะได้คำตอบในเวลานี้ว่า “ธุรกิจจะต้องปรับตัวอย่างไร?” ซึ่งทางบิล เกตส์ ก็ได้ให้คำแนะนำว่า ธุรกิจนั้นจะต้องเร่งปรับตัวเข้าสู่ดิจิทัล หรือการที่องค์กรจะทำ Digital Transformation นั่นเอง

พลิกวิกฤติ COVID-19 ด้วย Digital Transformation

จากการสำรวจในผู้บริหารทั่วโลก หลาย ๆ ท่านก็มีความคิดเห็นที่สอดคล้องกันในเรื่องของปัจจัย COVID-19 ที่เป็นตัวผลักดันและเร่งให้องค์กรหลาย ๆ องค์กรต้องปรับกลยุทธ์และลงทุนด้านดิจิทัล เพื่อปรับเปลี่ยนเป็นธุรกิจดิจิทัล หรือ Digital Business ให้เร็วยิ่งขึ้น เพื่อที่องค์กรจะสามารถรับมือและฟื้นฟูธุรกิจได้อย่างรวดเร็วเมื่อ COVID-19 ได้ผ่านพ้นไป ซึ่งแน่นอนว่า Digital Transformation จะเป็นกลยุทธ์สำคัญที่จะทำให้องค์กรก้าวข้ามอุปสรรคและกลับมาดำเนินธุรกิจได้อย่างรวดเร็ว

Digital Transformation คือการสร้างประสิทธิภาพจากความสามารถใหม่ด้านดิจิทัลของธุรกิจ ที่จะทำให้ลูกค้าเกิดประสบการณ์ใหม่ที่ดีกว่าการใช้งานหรือการรับบริการแบบเดิม ด้วยรูปแบบโมเดลทางธุรกิจใหม่ ที่จะทำให้ธุรกิจสามารถสร้างการเติบโตครั้งใหม่ได้ 

ทำความรู้จัก Digital Transformation Canvas

Digital Transformation Canvas เป็นเครื่องมือที่ใช้ในการอธิบายภาพรวมในการคิดกลยุทธ์และกระบวนการทำ Digital Transformation ที่ได้สรุปจากกรณีศึกษาการทรานส์ฟอร์มธุรกิจที่ประสบความสำเร็จ จาก 20 บริษัทที่ทำ Digital Transformation ในรอบ 10 ปีที่ผ่านมา โดยนิตยสาร Harvard Business Review  ซึ่งหลาย ๆ บริษัทนั้นเป็นบริษัทแนวหน้าของโลก เช่น Netflix, Adobe, Amazon, Tencent, Alibaba, Ping An, Fujifilm, AIA และ Philips 

โดย คุณธนพงศ์พรรณ ธัญญรัตตกุล ผู้ก่อตั้งสถาบัน U23 academy ที่มีประสบการณ์ช่วยองค์กรต่าง ๆ ปรับเปลี่ยนธุรกิจมามากกว่า 10 ปี กล่าวว่า “Digital Transformation Canvas ช่วยให้คุณคิดแผนกลยุทธ์ตามหลักการของ Digital Transformation ด้วยตัวคุณเอง เป็นเครื่องมือสำหรับทีมเพื่อเตรียมความพร้อม หาโอกาส และระดมความคิดเห็น ในการเปลี่ยนธุรกิจเป็นดิจิทัล จากฐานศูนย์ในปัจจุบันไปยังเป้าหมายใหม่ในอนาคตร่วมกัน ทุกธุรกิจสามารถนำเครื่องนี้ไปประยุกต์ใช้ได้ ไม่ว่าจะเป็นธุรกิจใหญ่ SMEs หรือ Startup”

9 ขั้นตอนสำคัญภายใต้ Digital Transformation Canvas

ส่วนที่ 1: ตั้งหลักการปรับเปลี่ยน

เริ่มต้นด้วยการมองธุรกิจของตนเองอย่างแท้จริงในการเตรียมความพร้อมจากฐานในปัจจุบัน ไปยังเป้าหมายใหม่ในการปรับเปลี่ยนธุรกิจเข้าสู่ดิจิทัลในอนาคต ด้วยการคิดกลยุทธ์ใหม่ ๆ จากธุรกิจหลักที่มีอยู่ในปัจจุบัน เพื่อที่จะหาข้อเสนอทางคุณค่าใหม่ของสินค้าและบริการ รวมถึงโมเดลธุรกิจใหม่ ด้วยการคิดจากช่องที่ 1-3 ดังต่อไปนี้

•  ช่องที่ 1: Define Core Business ประเมินธุรกิจหลักในปัจจุบัน ด้วยด้วยการตอบคำถาม เราคือใคร? และเรายืนหยัดเพื่ออะไร? และวิเคราะห์ความสามารถขององค์กรในปัจจุบันทุกมิติ ทั้ง เป้าหมาย, ผู้คน, การดำเนินงาน และเทคโนโลยี เพื่อที่สามารถจะเปรียบเทียบกับอุตสาหกรรม คู่แข่ง และเป้าหมายขององค์กรที่วางไว้ในอนาคต
• ช่องที่ 2: New Value Proposition ออกแบบและนำเสนอข้อเสนอทางคุณค่าใหม่ให้กับสินค้า/บริการได้ เพื่อให้สามารถตอบสนองความต้องการหรือแก้ไขปัญหาของลูกค้าได้อย่างตรงจุด
• ช่องที่ 3: New Business Model โมเดลหรือรูปแบบการดำเนินธุรกิจใหม่ ควรพิจารณาทั้งจากฝั่งแหล่งที่มาของรายได้ เช่น ช่องทางการจัดจำหน่าย  การสร้างความสัมพันธ์กับลูกค้า การตั้งราคา การหากลุ่มลูกค้าและตลาดใหม่  และฝั่งของต้นทุน ไม่ว่าจะเป็นกิจกรรมหรือกระบวนการของธุรกิจ พันธมิตรทางธุรกิจ และทรัพยากรต่าง ๆ รวมถึงทรัพย์สินทางปัญญา เป็นต้น โมเดลทางธุรกิจใหม่นี้ก็ต้องสอดคล้องและสนับสนุนการส่งมอบข้อเสนอทางคุณค่าใหม่ในช่อง 2 โดยที่ธุรกิจเรามีข้อได้เปรียบในการแข่งขันที่จะดำเนินการจากการประเมินธุรกิจหลักในปัจจุบันในช่อง 1 ด้วย

ส่วนที่ 2: สร้างความสามารถใหม่

Digital Transformation เป็นการเปลี่ยนธุรกิจเป็นดิจิทัล ด้วยการลงทุนเพื่อสร้างการเปลี่ยนแปลงโดยดิจิทัลเทคโนโลยี โดยเฉพาะดิจิทัลเทคโนโลยีในยุคนี้ เช่น AI, Robotics, Blockchain, Drone, AR และ VR ที่จะช่วยให้ธุรกิจมีความสามารถใหม่ ๆ ในการปฏิบัติงาน การมีปฏิสัมพันธ์/การสร้างประสบการณ์กับลูกค้า และการพัฒนาโมเดลธุรกิจใหม่

•  ช่องที่ 4: Existing Digital Capabilities ประเมินขีดความสามารถด้านดิจิทัลในปัจจุบัน ที่ได้วิเคราะห์จากธุรกิจหลักในปัจจุบันในช่อง 1  
• ช่องที่ 5: New Digital Capabilities กำหนดขีดความสามารถใหม่ด้านดิจิทัลของธุรกิจในอนาคต ที่สอดคล้องและสนับสนุนการดำเนินการในการส่งมอบข้อเสนอทางคุณค่าใหม่ในช่อง 2 และโมเดลทางธุรกิจใหม่ในช่อง 3
• ช่องที่ 6: Digital Capability Initiative วางแผนการดำเนินงาน และ Roadmap ในการสร้างขีดความสามารถด้านดิจิทัลใหม่จากปัจจุบันไปสู่อนาคต ที่ได้จากกระบวนการคิดจากช่องที่ 4-5 ให้เกิดขึ้นจริงได้

 ส่วนที่ 3: Transformation in Action

เพื่อให้องค์กรและทีมงานมีความพร้อมรับการเปลี่ยนแปลงของธุรกิจ ผู้นำขององค์กรต้องมีความเป็นผู้นำทั้งในด้านความสามารถทางดิจิทัล คือรู้ว่าจะใช้ดิจิทัลเทคโนโลยีอย่างไรในการปรับเปลี่ยนองค์กรที่ได้จากการวางแผนกลยุทธ์ตามช่อง 1-6 และความเป็นผู้นำในการสร้างความเปลี่ยนแปลงให้เกิดขึ้นในองค์กร หรือการที่จะสามารถจะบริหารจัดการเกี่ยวกับ Digital Transformation ภายในองค์กรได้

• ช่องที่ 7: Organisational Transformation วางแผนและบริหารการเปลี่ยนแปลงขององค์กรทั้งหมด ตั้งแต่โครงสร้างองค์กร, กระบวนการทำงาน, ทรัพยากรบุคคล, วัฒนธรรม กำหนดเครื่องมือตัวชี้วัดที่เหมาะสม และการเตรียมความพร้อมด้านโครงสร้างพื้นฐานทางเทคโนโลยี
• ช่องที่ 8: Agile Strategy and Planning Agile คือ Mindset หรือ วิธีคิด ที่ถูกนำไปปรับใช้ด้วยความเข้าใจเพื่อตอบสนองกับโลก การแข่งขัน ความต้องการของผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้อง และดิจิทัลเทคโนโลยี ที่หลากหลาย ซับซ้อน และเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว เพื่อธุรกิจจะสามารถตอบสนองต่อความท้าทายและโอกาสใหม่ได้อย่างทันท่วงที ดังนั้นกลยุทธ์และการทำงานในรูปแบบดั้งเดิมนั้น ไม่สามารถตอบโจทย์นี้ได้
• ช่องที่ 9: Building Collaborative Ecosystem สร้างความร่วมมือในระบบนิเวศของธุรกิจ ทั้งที่อยู่ในห่วงโซ่ทางคุณค่าของธุรกิจ เช่น suppliers, distributors, customers และผู้ที่มีส่วนได้ส่วนเสียอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง เช่น คู่แข่ง สตาร์ทอัพ ชุมชน สถาบันการศึกษา เป็นการขยายขอบเขตความสามารถที่ไม่ได้จำกัดแค่ที่ทำได้จากในองค์กร โดยหัวใจหลักในการสร้างความร่วมมือให้เกิดขึ้นและสำเร็จได้ คือ การสร้างระบบฐานข้อมูลที่ข้อมูลในระบบนิเวศถูกสร้างและแบ่งปันใช้ร่วมกัน

ธุรกิจจะนำ Digital Transformation Canvas ไปใช้อย่างไร?

การที่จะนำ Digital Transformation Canvas ทั้ง 9 ช่องไปปรับใช้ในองค์กรให้สำเร็จ สิ่งสำคัญที่ควรคำนึงถึงก็คือ Digital Transformation Model หรือหลักการในการปรับเปลี่ยนธุรกิจ ซึ่งจะประกอบไปด้วย 5D’s ดังนี้

1. Define: คิดใหม่จากฐานธุรกิจเดิมของคุณ ที่จะช่วยให้คุณคิดช่องที่ 1-3 ได้ดียิ่งขึ้น อาจเริ่มตั้งคำถามง่าย ๆ ก่อนเริ่มปรับเปลี่ยนธุรกิจของคุณ เช่น หากธุรกิจยังดำเนินการด้วยการแก้ปัญหาของลูกค้าในเรื่องเดิม เราสามารถที่จะดำเนินการด้วยวิธีที่แตกต่างออกไปได้หรือไม่?

2. Discovery: ค้นหา ตรวจสอบและทดลอง แนวคิดทางธุรกิจหรือโครงการต้นแบบ จากช่อง 1-6 ด้วยวิธีการต่างๆ เช่น วิเคราะห์ Customer Insight, Personas และ Customer Journey ออกแบบตามแนวคิด UX (User Experience) และ UI (User Interface) การทำ Design Thinking, Design Sprint, Lean Startup และ Business Model Canvas 

3. Develop: วางแผนกลยุทธ์ ดำเนินการจัดทำ ปรับปรุง พัฒนา เครื่องมือในการพัฒนาบนแพลตฟอร์มต่าง ๆ เช่น ระบบ E-Commerce, Mobile Application, Social, AI, Big Data ฯลฯ รวมถึงเครื่องมือการวัดผลในด้านต่างๆ ด้วย

4. Deliver: วางแผนกลยุทธ์ ดำเนินการ และวัดผล การส่งมอบประสบการณ์ที่ดีและการสื่อสารกับผู้มีส่วนได้ส่วนเสียทั้งภายในและภายนอกองค์กรทั้งหมด ทั้งในรูปแบบออนไลน์และออฟไลน์ ร่วมกับการประยุกต์ใช้เทคโนโลยีทางการตลาด (MarTech หรือ Marketing Technology) 

5. Data: นำ Data เปลี่ยนเป็นสินทรัพย์เชิงกลยุทธ์ เพื่อที่จะสร้าง Value ให้กับธุรกิจต่อไป ด้วยการนำผลลัพธ์ที่ได้จากการดำเนินการในแต่ละ D ทั้ง 4 ซึ่งเป็นกระบวนการก่อนหน้านี้ มาวัดฟีดแบคเพื่อนำไปปรับปรุง พัฒนา หรือวางแผนการกลยุทธ์ต่อไป

ซึ่งเราจะเห็นได้ว่าโมเดล 5D’s นี้มีการดำเนินงานเป็นรอบและวนลูป ซึ่งเริ่มจากการทำงานที่มีการสร้าง การวัดผล และการเรียนรู้ เป็นกระบวนการที่มีการทำต่อเนื่องไปเรื่อย ๆ เพื่อให้สอดคล้องกับความต้องการของธุรกิจและผู้บริโภคที่เปลี่ยนแปลงไปตามกาลเวลา

Digital Transformation Canvas นั้นจะช่วยให้ธุรกิจผ่านวิกฤติ COVID-19 ด้วยการทรานส์ฟอร์มธุรกิจเป็นดิจิทัล ที่ไม่ใช่เพื่อแค่ให้ธุรกิจอยู่รอด แต่เพื่อสร้างการเติบโตครั้งใหม่ได้ ดาวน์โหลดฟรี ได้ที่ www.digitaltransformationcanvas.com และติดตามอัพเดทเรื่อง Digital Transformation เพิ่มเติมได้ที่ Facebook และ YouTube channel ของ U23 academy 

บทความนี้เป็น Advertorial