ผู้ใช้แมคหลายรายอาจจะเคยได้ยินมาว่าบนแมคไม่มีไวรัส ไม่จำเป็นต้องติดตั้งโปรแกรมแอนตี้ไวรัส แต่ความเชื่อนี้เป็นการบอกเล่าที่ถูกต้องหรือไม่ ถ้าใช้ mac OS แล้วยังจำเป็นต้องลงแอนตี้ไวรัสไหม เราจะมาหาคำตอบกัน

บน Mac มีไวรัสไหม?

เริ่มต้นด้วยความเชื่อผิด ๆ ที่ว่าแมคไม่มีไวรัสกันก่อน ความจริงแล้วบนแมคก็มีไวรัสไม่ต่างจากวินโดวส์หรือระบบปฏิบัติการอื่น ก่อนหน้านี้เมื่อแมคยังมีส่วนแบ่งการตลาดไม่มาก จึงไม่ได้เป็นเป้าการโจมตีจากแฮ็กเกอร์ แต่ในปัจจุบันที่ส่วนแบ่งการตลาดของแมคมีมากขึ้น จำนวนมัลแวร์ก็ได้เพิ่มจำนวนขึ้นตาม

ความจริงแล้วมีตัวเลขที่น่าสนใจจาก Malwarebytes ผู้ผลิตซอฟต์แวร์แอนตี้ไวรัส รายงาน State of Malware ปี 2020 เปิดเผยว่าในปี 2019 มีการตรวจพบมัลแวร์และโปรแกรมไม่พึงประสงค์อื่น ๆ บนแมคเฉลี่ยแล้ว 11 ตัวต่อหนึ่งเครื่อง เปรียบเทียบกับวินโดวส์ที่น้อยกว่าเกือบเท่าตัวที่ 5.8

อัตราส่วนการตรวจพบมัลแวร์บนวินโดวส์และแมค ปี 2019ทั้งนี้ตัวเลขจำนวนครั้งที่ตรวจพบกลับลดลงถึงร้อยละ 38 ในปี 2020 อ้างอิงจากรายงาน State of Malware ของปี 2021 อย่างไรก็ดีในรายงานปี 2021 ไม่ได้เทียบสัดส่วนการตรวจพบต่อหนึ่งเครื่องเอาไว้ แต่ให้เป็นตัวเลขจำนวนครั้งแทน

 ในปี 2019 ภัยที่พบเจอมากที่สุดคือ adware (โปรแกรมที่มุ่งแสดงโฆษณา) ชื่อ NewTab โดยมีการตรวจพบเกือบ 30 ล้านครั้ง แม้อาจจะดูไม่อันตรายแต่ก็สามารถสร้างความรำคาญและทำให้ประสิทธิภาพของคอมพิวเตอร์ด้อยลงได้ แต่เมื่อเทียบเป็นสัดส่วนระหว่าง adware และโปรแกรมไม่พึงประสงค์ (PUP) แล้ว PUP ยังมีสัดส่วนมากกว่า

ในปี 2020 ตัวเลขไม่ได้เปลี่ยนแปลงมากนัก มีการตรวจพบโปรแกรมไม่พึงประสงค์คิดเป็นร้อยละ 76 และ adware คิดเป็นร้อยละ 22

โดยส่วนมากแล้วมัลแวร์ทั้งหลายจะเข้าสู่คอมพิวเตอร์ได้ด้วยการหลอกให้ผู้ใช้ติดตั้งโปรแกรมและเปิดมันขึ้นมา ไม่ว่าจะเป็นการใช้ข้อความหลอกล่อ หรือออกแบบเว็บไซต์ให้แสดงหน้าต่างเหมือนกับป๊อปอัพของระบบปฏิบัติการ เป็นต้น จะมีเพียงส่วนน้อยที่ใช้การโจมตีที่ช่องโหว่ของระบบปฏิบัติการโดยตรง

รายงานเดียวกันจาก Malwarebytes เปิดเผยว่ามัลแวร์บนแมคทุกตัวที่ตรวจพบในปี 2019 ถูกติดตั้งด้วยวิธีการหลอกล่อทั้งสิ้น ยกเว้นเพียงเหตุการณ์ที่ Coinbase และเว็บคริปโตอีกหลายเว็บที่มีการใช้ช่องโหว่ Zero Day ของเบราว์เซอร์ Firefox

Mac จำเป็นต้องลงแอนตี้ไวรัสหรือไม่?

หลายคนอาจจะยังไม่รู้ว่าความจริงแล้ว macOS ก็มาพร้อมกับระบบป้องกันมัลแวร์ในตัวอยู่แล้ว ไม่ว่าจะเป็น Gatekeeper, Notarization และ XProtect โดยระบบทั้งสามทำงานร่วมกันเพื่อป้องกันการได้รับมัลแวร์ และป้องกันไม่ให้มัลแวร์ทำงานเมื่อได้รับเข้ามาสู่ในเครื่องแล้ว

หากนักพัฒนาต้องการให้ผู้ใช้ดาวน์โหลดโปรแกรมของตนจากนอก App Store ได้ จะต้องส่งโปรแกรมไปสแกนความปลอดภัยที่ Notarization บริการสแกนมัลแวร์ของ Apple แล้วฝังใบรับรองไปพร้อมกับโปรแกรม

เมื่อผู้ใช้ดาวน์โหลดโปรแกรมดังกล่าวมา ระบบ Gatekeeper ก็จะทำการสแกนว่าโปรแกรมนั้นมีใบรับรองจาก Notarization หรือไม่ ก่อนจะอนุญาตให้ทำงานได้ในเครื่อง

ในด่านที่สอง แอนตี้ไวรัสที่ชื่อ XProtect จะคอยทำงานอยู่เบื้องหลังอย่างเงียบ ๆ (คล้ายกับที่ Windows ก็มี Windows Defender ติดมาพร้อมระบบปฏิบัติการ) XProtect จะมีการอัปเดตฐานข้อมูลมัลแวร์จาก Apple อยู่สม่ำเสมอ และคอยตรวจหามัลแวร์เมื่อผู้ใช้เปิดโปรแกรมใด ๆ ขึ้นมาในครั้งแรก เมื่อไฟล์โปรแกรมมีการเปลี่ยนแปลง และเมื่อฐานข้อมูลมัลแวร์ถูกอัปเดต

เมื่อ XProtect ตรวจพบมัลแวร์ ก็จะระงับไม่ให้โปรแกรมทำงาน และแจ้งเตือนผู้ใช้ให้ลบโปรแกรมดังกล่าวออกจากเครื่อง

นอกจากนี้ macOS ยังมี Malware Removal Tool ที่จะลบมัลแวร์ออกจากเครื่องโดยอัตโนมัติเมื่อตรวจพบ โดยจะทำงานสแกนหามัลแวร์ทุกครั้งที่ผู้ใช้เข้าสู่ระบบหรือเปิดเครื่อง

จากข้อมูลเหล่านี้คงพอสรุปได้ว่าไม่มีความจำเป็นต้องติดตั้งแอนตี้ไวรัสบนแมคแต่อย่างใด เนื่องจากในแมคมีระบบจัดการกับมัลแวร์ในตัวอยู่แล้ว ขณะเดียวกันการติดตั้งแอนตี้ไวรัสก็สามารถเพิ่มความมั่นใจขึ้นได้อีกระดับจากด่านป้องกันที่เพิ่มเข้ามาอีกชั้นนั่นเอง

ทั้งนี้สิ่งที่สำคัญไม่แพ้ระบบป้องกันทั้งหลายคือการลดความเสี่ยงในการเผชิญกับมัลแวร์ ด้วยการตรวจสอบเว็บไซต์ที่เข้าชมว่าเป็นเว็บไซต์ที่ปลอดภัย เป็นเว็บไซต์จริงไม่ใช่เว็บปลอม ไม่ดาวน์โหลดโปรแกรมที่ไม่รู้จัก และไม่ใช้โปรแกรมเถื่อน เป็นต้น

แหล่งข้อมูล: Malwarebytes (1, 2), Apple