จากแรงงานสู่นวัตกรรม ยกระดับ SMEs และสตาร์ทอัพ ขับเคลื่อนเศรษฐกิจไทยยุคใหม่ สู่ประเทศรายได้สูง | Techsauce

จากแรงงานสู่นวัตกรรม ยกระดับ SMEs และสตาร์ทอัพ ขับเคลื่อนเศรษฐกิจไทยยุคใหม่ สู่ประเทศรายได้สูง

ในช่วงไม่กี่ทศวรรษที่ผ่านมา ประเทศไทยประสบความสำเร็จในการพัฒนาเศรษฐกิจอย่างต่อเนื่อง โดยสามารถก้าวขึ้นจากประเทศที่มีรายได้ต่ำไปสู่ประเทศที่มีรายได้ปานกลางระดับสูงได้สำเร็จ อย่างไรก็ตาม ในปัจจุบันประเทศไทยกำลังเผชิญกับความท้าทายที่สำคัญ นั่นคือ "กับดักรายได้ปานกลาง" ซึ่งหมายถึงสภาวะที่ประเทศไม่สามารถพัฒนาเศรษฐกิจต่อไปจนกลายเป็นประเทศที่มีรายได้สูงได้

ปัจจัยสำคัญที่ทำให้ประเทศไทยติดอยู่ในกับดักนี้คือ Productivity ที่ชะลอตัว ส่งผลให้ขีดความสามารถในการแข่งขันของประเทศลดลง หากไม่สามารถยกระดับนวัตกรรมและเทคโนโลยีมาใช้ในการพัฒนาเศรษฐกิจได้ ประเทศไทยอาจต้องเผชิญกับภาวะเศรษฐกิจที่ซบเซาและเสียโอกาสในการแข่งขันในเวทีโลก

ในงาน Thailand Economic Monitor February 2025 Unleashing Growth: Innovation, SMEs and Startups โดย World Bank นี้ Mr. Cristian Quijada Torres Senior Private Sector Development Specialist จาก World Bank ร่วมอภิปรายในหัวข้อ Innovation in a Changing World: Empowering SMEs And Startup วิเคราะห์สถานการณ์เศรษฐกิจไทยในปัจจุบัน อุปสรรคที่ทำให้การพัฒนานวัตกรรมและเทคโนโลยีในประเทศยังล่าช้า รวมถึงแนวทางการแก้ไขปัญหาโดยอ้างอิงจากกรณีศึกษาของประเทศที่สามารถก้าวข้ามกับดักรายได้ปานกลางได้สำเร็จ

บริบทของประเทศไทยและความท้าทายทางเศรษฐกิจ

ประเทศไทยเคยเป็นหนึ่งในประเทศที่มีอัตราการเติบโตทางเศรษฐกิจสูงในช่วงปี 1980–1990 โดยขับเคลื่อนเศรษฐกิจด้วย Labor-intensive industries และการลงทุนโดยตรงจากต่างประเทศ (FDI) อย่างไรก็ตาม นับตั้งแต่ปี 2000 เป็นต้นมา อัตราการเติบโตของเศรษฐกิจไทยเริ่มลดลงอย่างเห็นได้ชัด

ซึ่งปัจจัยที่ทำให้เศรษฐกิจไทยเติบโตช้าลง อันเนื่องมาจาก

  1. การพึ่งพาแรงงานราคาถูกมากเกินไป ทำให้ไม่สามารถเพิ่มมูลค่าของสินค้าและบริการได้
  2. การขาดการลงทุนด้านเทคโนโลยีและนวัตกรรม ทำให้อุตสาหกรรมไม่สามารถแข่งขันในระดับโลกได้
  3. โครงสร้างเศรษฐกิจที่ไม่เอื้อต่อการแข่งขัน โดยมีธุรกิจขนาดใหญ่ไม่กี่กลุ่มครอบครองตลาด
  4. การขาดแคลนบุคลากรที่มีทักษะสูง ซึ่งจำเป็นต่อการพัฒนาอุตสาหกรรมที่ใช้เทคโนโลยีขั้นสูง

ประเทศไทยจึงต้องเร่งปรับตัวเพื่อนำ นวัตกรรมและเทคโนโลยี มาใช้ในการเพิ่มผลิตภาพและยกระดับเศรษฐกิจให้สามารถแข่งขันได้ในระยะยาว

นวัตกรรม: กุญแจสำคัญในการเพิ่มประสิทธิภาพ

นวัตกรรมถือเป็นเครื่องมือสำคัญในการขับเคลื่อนประสิทธิภาพของประเทศ หลายประเทศที่สามารถพัฒนาเป็นประเทศที่มีรายได้สูงได้สำเร็จล้วนให้ความสำคัญกับการพัฒนานวัตกรรม และประเทศไทยก็สามารถทำได้เช่นกัน

อย่างไรก็ตาม นวัตกรรมไม่ได้หมายถึงเพียงแค่เทคโนโลยีล้ำสมัย เช่น คอมพิวเตอร์ควอนตัมหรือสมาร์ทโฟนเท่านั้น แต่นวัตกรรมสามารถเกิดขึ้นได้ในหลายรูปแบบ เช่น

  • นวัตกรรมผลิตภัณฑ์: การพัฒนาเทคโนโลยีหรือสินค้าที่มีมูลค่าสูง เช่น รถยนต์ไฟฟ้า หุ่นยนต์ AI หรือยาเวชภัณฑ์
  • นวัตกรรมกระบวนการผลิต: การนำระบบอัตโนมัติหรือ AI มาใช้เพื่อลดต้นทุนและเพิ่มประสิทธิภาพ
  • นวัตกรรมทางธุรกิจ: การเปลี่ยนแปลงโมเดลธุรกิจ เช่น การค้าปลีกออนไลน์ หรือบริการ Subscription

ในบริบทของประเทศไทย SME และสตาร์ทอัพมีบทบาทสำคัญอย่างยิ่ง เนื่องจาก SME คิดเป็น 90% ของธุรกิจทั้งหมดในประเทศ มีส่วนสร้าง GDP ประมาณ 30% และจ้างงานกว่า 70% ของแรงงานทั้งหมด แต่ประเทศไทยยังมีอัตราการเติบโตของธุรกิจนวัตกรรมต่ำเมื่อเทียบกับประเทศเพื่อนบ้าน เช่น สิงคโปร์หรือเกาหลีใต้

อุปสรรคที่ขัดขวางการพัฒนานวัตกรรมและเทคโนโลยีในไทย

แม้ว่าประเทศไทยจะตระหนักถึงความสำคัญของนวัตกรรม แต่ยังคงมีปัจจัยหลายประการที่เป็นอุปสรรคต่อการพัฒนา ได้แก่

1.การลงทุนด้าน R&D ที่ต่ำ

  • ประเทศไทยลงทุนด้านการวิจัยและพัฒนา (R&D) เพียง 1% ของ GDP ขณะที่ประเทศที่พัฒนาแล้ว เช่น เกาหลีใต้และญี่ปุ่น ลงทุนมากกว่า 3-4% ของ GDP
  • ภาคเอกชนไทยยังลงทุนใน R&D น้อย เนื่องจากขาดแรงจูงใจและการสนับสนุนจากภาครัฐ

2.การขาดบุคลากรที่มีทักษะด้านเทคโนโลยี

  • ปัจจุบัน แรงงานไทยส่วนใหญ่อยู่ในอุตสาหกรรมที่ใช้แรงงานเข้มข้นและยังไม่มีทักษะที่ตรงกับความต้องการของเศรษฐกิจดิจิทัล
  • ขาดหลักสูตรการศึกษาที่ส่งเสริมทักษะด้าน AI, Big Data, Cloud Computing และ Deep Tech

3.ข้อจำกัดในการเข้าถึงแหล่งเงินทุนของ SME และสตาร์ทอัพ

  • ธุรกิจนวัตกรรมต้องใช้เงินลงทุนสูงและมีความเสี่ยง ทำให้ธนาคารและนักลงทุนยังลังเลในการให้เงินสนับสนุน
  • ระบบนิเวศของ Venture Capital (VC) และ Angel Investor ในประเทศไทยยังไม่พัฒนาเท่าที่ควร

กรณีศึกษาจากเกาหลีใต้: การพัฒนาเศรษฐกิจด้วยนวัตกรรม

เกาหลีใต้ เป็นตัวอย่างที่ดีของประเทศที่สามารถก้าวข้ามกับดักรายได้ปานกลางได้สำเร็จ โดยเริ่มจากการ มุ่งเน้นอุตสาหกรรมหนัก ในช่วงแรก ก่อนจะเปลี่ยนมาสู่การ ดูดซับและพัฒนาเทคโนโลยีจากต่างประเทศ และในที่สุด สร้างนวัตกรรมของตนเอง

ตัวอย่างที่ชัดเจนคือ ซัมซุง (Samsung) ซึ่งเริ่มจากการซื้อลิขสิทธิ์เทคโนโลยีจากญี่ปุ่น ก่อนจะค่อยๆ พัฒนาขีดความสามารถด้านเทคโนโลยีและกลายเป็นผู้นำระดับโลกในปัจจุบัน สิ่งสำคัญที่เกาหลีใต้ทำได้ดีคือ การปรับเปลี่ยนนโยบายและยุทธศาสตร์ให้สอดคล้องกับบริบทที่เปลี่ยนแปลงไป โดยใช้กลยุทธ์ดังนี้

  1. มุ่งเน้นอุตสาหกรรมที่ใช้เทคโนโลยีสูง เช่น อิเล็กทรอนิกส์ เซมิคอนดักเตอร์ และไบโอเทค
  2. ลงทุนอย่างหนักใน R&D โดยภาครัฐและเอกชนร่วมมือกันพัฒนานวัตกรรม
  3. สนับสนุนสตาร์ทอัพและ SME ผ่านกองทุนและนโยบายภาครัฐที่เอื้อต่อการเติบโตของธุรกิจใหม่

แนวทางการพัฒนานวัตกรรมและเทคโนโลยีในประเทศไทย

ประเทศไทยสามารถนำบทเรียนจากเกาหลีใต้มาใช้ผ่านแนวทางต่อไปนี้

1.เพิ่มการลงทุนด้าน R&D และนโยบายนวัตกรรม

  • จัดตั้งกองทุนเพื่อสนับสนุนการวิจัยและพัฒนาในอุตสาหกรรมเป้าหมาย
  • ให้แรงจูงใจทางภาษีแก่ภาคเอกชนที่ลงทุนใน R&D

2.ส่งเสริม SME และสตาร์ทอัพให้เข้าถึงเทคโนโลยีและเงินทุน

  • พัฒนาโครงสร้างพื้นฐานดิจิทัลให้ธุรกิจสามารถใช้เทคโนโลยีได้อย่างเต็มที่
  • ส่งเสริมการเชื่อมโยง SME กับบริษัทเทคโนโลยีขนาดใหญ

3.พัฒนาแรงงานให้มีทักษะด้านเทคโนโลยีและนวัตกรรม

  • ปรับหลักสูตรการศึกษาให้เน้นทักษะ AI, Data Science และ IoT
  • สนับสนุนโครงการ Upskill & Reskill ให้แรงงานสามารถปรับตัวเข้ากับเศรษฐกิจดิจิทัล

การนำ นวัตกรรมและเทคโนโลยี มาใช้เป็นเครื่องมือหลักในการพัฒนาเศรษฐกิจไทย เป็นแนวทางที่จำเป็นเพื่อให้ประเทศสามารถก้าวข้ามกับดักรายได้ปานกลางได้สำเร็จ ประเทศไทยต้องเร่งลงทุนใน R&D ส่งเสริม SME และสตาร์ทอัพ พัฒนาแรงงาน และปรับโครงสร้างเศรษฐกิจให้เอื้อต่อการแข่งขัน หากดำเนินการอย่างจริงจัง ไทยก็มีศักยภาพที่จะก้าวเป็นประเทศที่มีรายได้สูงในอนาคต

*อ้างอิงเนื้อหาจาก Session  Innovation in a Changing World: Empowering SMEs And Startup ในงาน Thailand Economic Monitor February 2025 Unleashing Growth: Innovation, SMEs and Startups โดย World Bank 

ลงทะเบียนเข้าสู่ระบบ เพื่ออ่านบทความฟรีไม่จำกัด

No comment

RELATED ARTICLE

Responsive image

ภาพรวมเศรษฐกิจไทยปี 2024 วิเคราะห์ความท้าทายและโอกาส จากงาน Thailand Economic Monitor by World Bank

ในงาน Thailand Economic Monitor ดร. เกียรติพงษ์ อริยปรัชญานักเศรษฐศาสตร์อาวุโสประจำประเทศไทย ณ ธนาคารโลก วิเคราะห์แนวโน้มเศรษฐกิจไทยในปีนี้อย่างละเอียด โดยชี้ให้เห็นถึงปัจจัยสำคัญท...

Responsive image

เจาะ 4 แนวทางเศรษฐกิจไทยที่จะให้ SME และ Startup เป็นพระเอก ฟังพิชัย นริพทะพันธุ์ รมว.กระทรวงพาณิชย์

เศรษฐกิจไทยกำลังเติบโต! นักลงทุนแห่ลงทุนใน AI, Semiconductor และ Data Center ขณะที่รัฐบาลเร่งลดการผูกขาด เปิดโอกาส SME และ Startup สู่ตลาดโลก พร้อมดันไทยเป็น "สวิตเซอร์แลนด์แห่งเอเ...

Responsive image

ชวนวิเคราะห์เกม AI ยุโรป ฝรั่งเศสประกาศ ‘ลงแข่งสหรัฐฯ’ ด้วยงบ 3.7 ล้านล้านบาท พอไหม ?

ฝรั่งเศสประกาศลงทุน 1.09 แสนล้านยูโรใน AI หวังไล่ตามสหรัฐฯ และจีน แต่เงินจำนวนนี้เพียงพอหรือไม่? วิเคราะห์ปัจจัยที่ยุโรปต้องเผชิญในสงครามเทคโนโลยี AI!...