"ระบบอาณัติสัญญาณ" ของ BTS ขัดข้อง ...ว่าแต่มันคืออะไร? | Techsauce

"ระบบอาณัติสัญญาณ" ของ BTS ขัดข้อง ...ว่าแต่มันคืออะไร?

"06.26 น. เนื่องจากระบบอาณัติสัญญาณขัดข้อง ในสายสุขุมวิท และ สายสีลม ส่งผลกระทบให้ขบวนรถบางขบวนที่เคลื่อนที่ผ่านสถานีสยาม เกิดความล่าช้าประมาณ 10 นาที ขออภัยในความไม่สะดวก" ตั้งแต่วันที่ 24 มิถุนายนที่ผ่านมาจนถึงตอนนี้ Twitter ของ BTS ยังคงมีการแจ้งว่า "ระบบอาณัติสัญญาณ" เกิดความขัดข้องมาอย่างต่อเนื่อง แล้ว "ระบบอาณัติสัญญาณ"  คืออะไร หาคำตอบได้จากบทความนี้

เมื่อวันที่ 25 มิถุนายน 2561 ที่ผ่านมา จนถึงวันนี้ (26 มิถุนายน 2561) เรียกได้ว่าอลหม่านทั้งกรุงเทพฯ เมื่อระบบขนส่งมวลชนสาธารณะอย่าง BTS เกิดปัญหา "ระบบอาณัติสัญญาณ" ขัดข้อง จนทำให้เกิดผู้โดยสารตกค้างที่สถานีและเดินทางได้ล่าช้ากว่าที่ควรจะเป็น

Photo: Jenpasit Puprasert, Techsauce

จริงๆ แล้วปัญหานี้เกิดขึ้นตั้งแต่วันที่ 24 มิถุนายนที่ผ่านมาแล้ว โดย Twitter ของรถไฟฟ้า BTS เริ่มมีการแจ้งว่า

https://twitter.com/BTS_SkyTrain/status/1010815223786192896

หากดูความหมายของคำว่า "ระบบอาณัติสัญญาณ" ตามที่ Wikipedia ระบุไว้ คือ

ระบบอาณัติสัญญาณรถไฟ เป็นระบบกลไกสัญญาณไฟหรือระบบคอมพิวเตอร์ในการเดินขบวนรถไฟ เพื่อแจ้งให้พนักงานขับรถไฟทราบสภาพเส้นทางข้างหน้า และตัดสินใจที่จะหยุดรถ ชะลอความเร็ว หรือบังคับทิศทาง ให้การเดินรถดำเนินไปได้อย่างปลอดภัย รวดเร็ว และมีประสิทธิภาพ

โดยเฉพาะในการเดินรถสวนกันบนเส้นทางเดียว หรือการสับหลีกเพื่อให้รถไฟวิ่งสวนกันบริเวณสถานีรถไฟ หรือควบคุมรถไฟให้การเดินขบวนเป็นไปตามที่กำหนดไว้กรณีที่ใช้ระบบอาณัติสัญญาณแบบคอมพิวเตอร์

อาจจะยังนึกภาพไม่ออก เราขยายภาพให้เห็นชัดมากขึ้นครับ

1. รถไฟมีระบบในการขับเคลื่อนชัดเจน

Photo: Moxa

อธิบายอย่างง่ายสุด "อาณัติสัญญาณรถไฟ" หรือ Railway Signalling System เป็นระบบสื่อสารขั้นพื้นฐานสุดของการเดินรถไฟ ทำให้รู้ว่ารถรู้ว่าตัวเองอยู่ตรงไหนของราง และศูนย์ฯ รู้ว่าแต่ละขบวนรถอยู่ตรงไหน

คุณคิดว่ารถไฟฟ้าในปัจจุบันใช้ระบบใดในการควบคุมการเดินรถบ้าง? แน่นอนว่ามีหลายระบบครับ แต่สำหรับระบบควบคุมการเดินรถของรถไฟฟ้า BTS และรถไฟฟ้าสายสีม่วง จะใช้ระบบที่ชื่อว่า Communication Based Train Control หรือเรียกย่อๆ ว่า CBTC ซึ่งจะมีการสื่อสารกันระหว่างศูนย์ควบคุมการเดินรถและรถไฟผ่านคลื่นวิทยุ

นิยมใช้คลื่น Wi-Fi ความถี่ 2.4 GHz หรือ 5 GHz หรืออาจจะไปใช้เครือข่าย GSM-R (ซึ่งรถไฟความเร็วสูงเลือกใช้ความถี่นี้) ไปเลย

โดยตั้งแต่ปี 2552 บริษัท BTS ใช้ระบบอาณัติสัญญาณของบริษัท Bombardier แต่ก่อนหน้านี้ใช้ ระบบอาณัติสัญญาณของบริษัท Siemens

2. รถไฟเสมือนเป็นคอมพิวเตอร์ ติดต่อกับศูนย์ฯ ผ่าน Wireless

Photo: Land Transportation Guru

ระบบรถไฟฟ้าที่กล่าวไปข้างต้น แน่นอนว่าต้องใช้เครือข่าย Wi-Fi ในการสื่อสารระหว่างขบวนรถกับศูนย์ควบคุมฯ ซึ่งตัวขบวนรถไฟนั้นเปรียบเสมือนคอมพิวเตอร์เครื่องหนึ่ง มีการเชื่อมต่อกับระบบเครือข่ายผ่าน Wi-Fi Intelligent Access Point ที่ติดตั้งอยู่ตามเส้นทาง

ซึ่งสังเกตเห็นได้ง่ายๆ นั่นก็คือ "เสาสีเทา" ที่ติดตั้งไปตลอดเส้นทางนั่นแหละครับ บนยอดเสาจะมีเสาอากาศ Wi-Fi สีขาวๆ ติดตั้งไว้อยู่ โดยรถไฟจะเชื่อมต่อกับระบบเครือข่ายผ่านเจ้าอุปกรณ์ตัวนี้ โดยมีแผนผังการเชื่อมต่อเครือข่ายดังภาพประกอบ

เมื่อคอมพิวเตอร์บนรถไฟเชื่อมต่อกับระบบเครือข่าย จะทำให้ศูนย์ควบคุมการเดินรถสามารถมองเห็นและติดตาม รวบถึงควบคุมการเคลื่อนที่ของรถไฟได้ เพื่อสามารถเดินรถได้อย่างปลอดภัย

3. ตัวรถไม่ได้พัง แต่คาดว่าเป็น "คลื่นรบกวน" ?

ดร.อาณัติ อาภาภิรม

ทางด้าน BTS นำโดย ดร.อาณัติ อาภาภิรม ประธานกรรมการที่ปรึกษา บมจ.ระบบขนส่งมวลชนกรุงเทพ ผู้ให้บริการรถไฟฟ้า BTS ระบุว่าสาเหตุที่รถไฟฟ้าบีทีเอสเกิดปัญหาขัดข้องบ่อยครั้งในช่วงนี้ เป็นเพราะ "ระบบอาณัติสัญญาณ" ที่สถานีสยามถูกคลื่นวิทยุสื่อสารรบกวน จึงไม่สามารถใช้ระบบอัตโนมัติในการเดินรถได้ ต้องเปลี่ยนมาใช้ระบบ Manual ส่งผลให้การเดินรถล่าช้า และส่งผลต่อเนื่องไปยังสถานีอื่นๆ

การแก้ไขมี 2 ทางเลือกคือ "ใช้ระบบ Manual" กับ "การหยุดเดินรถทั้งระบบ" ซึ่ง BTS เลือกการปรับระบบจากเดินรถแบบ "อัตโนมัติ" มาเป็นเดินรถแบบ "Manual"

ที่ผ่านมาบริษัทได้วางระบบอาณัติสัญญาณใหม่ ซึ่งจะป้องกันคลื่นรบกวนจากตึกสูงที่ส่งผลต่อการให้บริการเดินรถ แต่การวางระบบใหม่จำเป็นต้องใช้เวลา ซึ่งในส่วนของสถานีสยามยังระบบเก่าอยู่ โดยคาดว่าภายในสิ้นปีนี้จะสามารถวางระบบป้องกันคลื่นรบกวนได้ตลอดแนวเส้นทาง

คุณประเทศ ตันกุรานันท์

ทางด้านคุณประเทศ ตันกุรานันท์ รองประธานเจ้าหน้าที่บริหารกลุ่มเทคโนโลยี บริษัท โทเทิ่ล แอ็คเซ็ส คอมมูนิเคชั่น จำกัด (มหาชน) หรือ dtac ชี้แจงว่า การใช้งานบนคลื่นความถี่ 2300 MHz ของดีแทคและทีโอทีไม่ได้ส่งคลื่นใดๆ ออกมานอกเหนือจากแบนด์ที่ทีโอทีได้รับการจัดสรรมา ซึ่งไม่น่าเป็นสาเหตุของการขัดข้องในการให้บริการรถไฟฟ้าบีทีเอสตามที่เป็นข่าว

โดยล่าสุด PPTV รายงานว่าตั้งแต่ 6:00 น. ที่ผ่านมา dtac ทดลองปิดการปล่อยสัญญาณบนคลื่น 2300 MHz จำนวนกว่า 20 สถานีฐาน ตามแนวเส้นทางรถไฟฟ้า BTS เพื่อร่วมทดสอบในการตรวจสอบหาสาเหตุคลื่นรบกวนระบบอาณัติสัญญาณจนขัดข้องแล้ว

4. บทเรียนที่มากกว่า "คลื่นรบกวน"

ดร.ประมวล สุธีจารุวัฒน อาจารย์ประจำภาควิชาวิศวกรรมอุตสาหการ คณะวิศวกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ให้สัมภาษณ์ผ่านโพสต์ทูเดย์ โดยชี้ให้เห็นประเด็นปัญหาที่ BTS กสทช. หรือหน่วยงานอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องต้องเข้ามาศึกษาและแก้ไข ประกอบด้วย

  • ขอให้ศึกษาเรื่องมาตรฐาน ETCS (European Train Control System) รวมทั้ง CTCS และ GSM-R เพราะ ประเทศไทยไม่เคยมีการสงวนช่องสัญญาณวิทยุสำหรับกิจการขนส่งทางราง กสทช. ไม่เคยกำหนดมาตรฐานไว้เป็นเรื่องเป็นราว แต่เคยมีให้ไว้แบบคร่าวๆ เมื่อปีที่แล้ว
  • กสทช. และกระทรวงคมนาคม ควรพิจารณาให้ความสำคัญกับเรื่องช่วงความถี่เฉพาะสำหรับกิจการขนส่งทางราง กำหนดมาตรฐานระบบขนส่งทางรางไทย
  • ตั้งแต่ 6 มิถุนายน 2561 ที่ผ่านมา ค่ายผู้ให้บริการสัญญาณโทรศัพท์บางเเห่งได้เปิดใช้งานคลื่น 2300 MHz ใน 4 จังหวัด คือ กรุงเทพฯ ภูเก็ต เชียงใหม่ และ ขอนแก่น​ มีความเป็นไปได้ว่าตั้งแต่ 6 มิถุนายนที่ผ่านมา เป็นต้นมาระบบอาณัติสัญญาณของ BTS เริ่มถูกรบกวนจากคลื่นโทรศัพท์ของค่ายดังกล่าว

อ้างอิงข้อมูลจาก BKKTrains, โพสต์ทูเดย์, กรุงเทพธุรกิจ และ PPTVHD36

ลงทะเบียนเข้าสู่ระบบ เพื่ออ่านบทความฟรีไม่จำกัด

No comment

RELATED ARTICLE

Responsive image

ONNEX by SCG Smart Living รุก 'ตลาดโซลาร์' รับโลกเดือด ดันโมเดลธุรกิจ EPC+ 5 รูปแบบ

ONNEX by SCG Smart Living เปิดแผน EPC+ Business Model 5 รูปแบบ ทั้งโมเดลสำหรับผู้ประกอบการ, เจ้าของโครงการ, นักลงทุน, บริษัทในเครือข่าย และตัวแทนอิสระ...

Responsive image

เจาะลึกบทบาท CVC กับการลงทุนใน Startups ยุคใหม่ กับ Nicolas Sauvage หัวเรือใหญ่ TDK Ventures

เจาะลึกบทบาทของ CVC ในการขับเคลื่อนธุรกิจยุคใหม่ พร้อมเผยกลยุทธ์การเฟ้นหาและสนับสนุน Startups รวมถึงแบ่งปันวิสัยทัศน์เชิงลึกรวมถึงกลยุทธ์การลงทุนใน Startups ที่น่าจับตามอง โดย Nico...

Responsive image

ส่องกฎหมายและนโยบายที่ดึง Silicon Valley มาลงทุนในอินโดนีเซีย

บทความนี้ Techsauce จะพาไปเจาะลึกกับ 5 ปัจจัยหลักที่ส่งผลให้อินโดนีเซียได้รับความสนใจจากบริษัทเทคโนโลยียักษ์ใหญ่ในช่วงเวลานี้...