ในโลกธุรกิจที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว Corporate Venture Capital (CVC) ได้กลายเป็นเครื่องมือสำคัญในการขับเคลื่อนการเติบโตและนวัตกรรม Matt Van Leeuwen, Chief Innovation Officer ของ Sunway Group หนึ่งในกลุ่มบริษัทชั้นนำของมาเลเซีย และผู้เชี่ยวชาญด้าน CVC ได้แบ่งปันประสบการณ์และบทเรียนในการบริหารจัดการ CVC ในงาน Techsauce Global Summit 2024 ภายใต้หัวข้อ 'Dos and Don'ts in CVC in Southeast Asia

จุดเริ่มต้นของ CVC ใน Sunway 

Matt เล่าถึงเส้นทางกว่า 15 ปีในมาเลเซีย เริ่มจากการเป็นผู้ประกอบการด้าน Biotech นักลงทุน และผู้เชี่ยวชาญด้านการถ่ายทอดเทคโนโลยี ก่อนจะเข้าร่วม Sunway Group  โดยเริ่มจากการสร้างระบบนิเวศนวัตกรรมที่ Sunway University ซึ่งมีนักศึกษากว่า 25,000 คน และต่อยอดสู่การบริหารนวัตกรรมให้กับกลุ่มธุรกิจทั้งหมด 13 หน่วย

จุดเริ่มต้นของ CVC ใน Sunway เกิดจากความต้องการเชื่อมโยงมหาวิทยาลัยเข้ากับภาคธุรกิจ โดยเริ่มจาก Innovation Lab เพื่อเป็นแพลตฟอร์มให้นักศึกษาได้เป็นผู้ประกอบการ และเป็นสนามทดสอบไอเดียให้กับธุรกิจต่างๆ ของ Sunway ซึ่งมีความหลากหลายตั้งแต่ Healthcare, Theme Park ไปจนถึง Construction ทำให้สตาร์ทอัพได้ทดลองใช้เทคโนโลยีในสภาพแวดล้อมจริง

บทเรียนสำคัญจากประสบการณ์จริง

ในช่วงแรก CVC ของ Sunway มุ่งเน้นการถือหุ้นใหญ่ในสตาร์ทอัพ ซึ่ง Matt มองว่าเป็นความผิดพลาด ต่อมา พวกเขาจึงปรับกลยุทธ์ โดยจัดตั้งโปรแกรม Accelerator เพื่อลงทุนในสตาร์ทอัพจำนวนมากขึ้นด้วยเงินลงทุนที่น้อยลง พร้อมกับให้ความรู้ทั้งกับบริษัทและสตาร์ทอัพ เพื่อให้เข้าใจและสื่อสารกันได้อย่างมีประสิทธิภาพ

จากนั้น Sunway ได้จัดตั้ง Fund of Funds โดยเริ่มจากการเป็น Limited Partner (LP) ร่วมลงทุนกับกองทุน VC เช่น Gobi Partners เพื่อเรียนรู้และขยายเครือข่าย ก่อนจะก้าวสู่การเป็น Co-General Partner (Co-GP) ร่วมบริหารกองทุนกับ Kejora Capital ในอินโดนีเซีย เพื่อเข้าถึงสตาร์ทอัพในอินโดนีเซีย และต่อยอดธุรกิจมายังมาเลเซีย

ข้อผิดพลาดที่ควรหลีกเลี่ยง

• อย่าประเมินค่าข้อเสนอของบริษัทตัวเองสูงเกินไป: Matt เตือนว่าการที่บริษัทมีธุรกิจที่ประสบความสำเร็จหรือมีเครือข่ายที่กว้างขวาง ไม่ได้หมายความว่าจะสามารถต่อรองกับสตาร์ทอัพได้ตามใจชอบ เพราะสตาร์ทอัพเองก็มีความมั่นใจในศักยภาพของตน และอาจไม่ได้ต้องการพึ่งพาบริษัทใหญ่เสมอไป ในช่วงแรก Sunway เคยพยายามเข้าถือหุ้นใหญ่ในสตาร์ทอัพ แต่พบว่านั่นเป็นความคิดที่ผิดพลาด เนื่องจากสตาร์ทอัพหลายแห่งไม่ต้องการถูกควบคุมจนเกินไป Matt เน้นว่า CVC ต้องยอมรับการถือหุ้นส่วนน้อย และให้ความสำคัญกับการสร้างความสัมพันธ์ที่ดีกับสตาร์ทอัพ
• ให้ความสำคัญกับการสร้างความสัมพันธ์: การทำ CVC ไม่ใช่แค่การลงทุน แต่ต้องสร้างความสัมพันธ์ที่ดีระหว่างบริษัทและสตาร์ทอัพ ซึ่งอาจมีวัฒนธรรมองค์กร และวิธีการสื่อสารที่แตกต่างกัน
• CVC ต้องตอบคำถามเรื่องผลตอบแทนทางการเงินให้ CFO ได้: แม้การเรียนรู้จะเป็นสิ่งสำคัญ แต่ CVC ก็ต้องแสดงให้เห็นถึงผลตอบแทน และความยั่งยืนทางการเงิน เพื่อให้ CFO พอใจ

เคล็ดลับสู่ความสำเร็จของ CVC

• เริ่มต้นด้วยการเป็น LP: การเป็น Limited Partner ในกองทุน VC อื่นๆ ก่อน จะช่วยให้บริษัทได้เรียนรู้ และเข้าใจการทำงานของ VC ก่อนลงมือทำเอง
• วางกลยุทธ์ CVC ให้ชัดเจน: Matt เน้นย้ำถึงความสำคัญของการวางกลยุทธ์ CVC ให้สอดคล้องกับกลยุทธ์หลักของบริษัท เพื่อสร้างความเชื่อมโยง และประโยชน์ร่วมกันในระยะยาว
• อดทนรอผลลัพธ์: การลงทุนในสตาร์ทอัพ โดยเฉพาะในระยะเริ่มต้น ต้องใช้เวลา และความอดทนกว่าจะเห็นผลลัพธ์ อย่าคาดหวังผลตอบแทนที่รวดเร็วเกินไป
• ให้ CEO หรือ Chief Innovation Officer เป็นหัวเรือหลัก: CVC ควรอยู่ภายใต้การดูแลของ CEO หรือ Chief Innovation Officer เพื่อให้ได้รับการสนับสนุน และมีความสำคัญในระดับบริหาร

วัฒนธรรมกับ CVC ในเอเชีย

Matt สังเกตว่า บริษัทในเอเชีย มักให้ความสำคัญกับการสร้างความสัมพันธ์แบบเห็นหน้าค่าตากันและการสร้างความไว้วางใจ ก่อนตัดสินใจลงทุน ซึ่งแตกต่างจาก CVC ในยุโรปหรือสหรัฐอเมริกา ที่กระบวนการอาจรวดเร็วกว่า

ในแง่ของความอดทน Matt มองว่า บริษัทในเอเชีย อาจคาดหวังผลลัพธ์ที่รวดเร็วกว่า เนื่องจาก CVC ยังเป็นเรื่องใหม่ ดังนั้นการสร้างความเข้าใจเกี่ยวกับระยะเวลาในการลงทุน จึงเป็นสิ่งสำคัญ

การสร้าง CVC ให้ตอบโจทย์กลยุทธ์

CVC ของ Sunway มุ่งเน้นการลงทุนในกลุ่มธุรกิจ เช่น Health Tech, E-commerce, และ Sustainability โดยมีเป้าหมายเพื่อแก้ปัญหาทางธุรกิจ และแสวงหาเทคโนโลยีใหม่ๆ ที่สอดคล้องกับเป้าหมายระยะยาวของบริษัท

ตัวอย่างเช่น ช่วงการระบาดของ COVID-19 Sunway ได้ลงทุนใน Intrepid Group ผู้ให้บริการ E-commerce เพื่อช่วยเหลือผู้เช่าในห้างสรรพสินค้าของ Sunway ให้สามารถดำเนินธุรกิจออนไลน์ได้ ซึ่ง Intrepid Group ประสบความสำเร็จอย่างมาก และถูกซื้อกิจการในเวลาต่อมา สร้างผลตอบแทนที่ดีให้กับ Sunway

โครงสร้างองค์กรแบบไหนที่เหมาะสมกับ CVC ?

Matt เชื่อว่า CVC ควรอยู่ภายใต้การดูแลของ Chief Innovation Officer หรือ CEO เพื่อให้ได้รับการสนับสนุนอย่างเต็มที่และสอดคล้องกับกลยุทธ์โดยรวมของบริษัท การขึ้นตรงต่อ CFO อาจไม่เหมาะสม เนื่องจากจะทำให้ CVC มุ่งเน้นไปที่ผลตอบแทนระยะสั้นมากเกินไป แทนที่จะให้ความสำคัญกับการเติบโตและนวัตกรรมในระยะยาว

บทสรุป

การลงทุน CVC ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ยังอยู่ในช่วงเริ่มต้น Matt เน้นย้ำถึงความสำคัญของการเรียนรู้ การปรับตัว และการสร้างความสัมพันธ์ รวมถึงการวางกลยุทธ์ที่ชัดเจน และการจัดโครงสร้างองค์กรที่เหมาะสม เพื่อให้ CVC ประสบความสำเร็จและสร้างคุณค่าให้กับบริษัทในระยะยาว