ภาวะเด็กโตเร็วยังคงเป็นสิ่งที่พ่อแม่ผู้ปกครองกังวล เนื่องจากเกรงจะกระทบ “ความสูง” ของลูก จึงอยากใช้พื้นที่ตรงนี้อธิบายเพื่อความเข้าใจที่ถูกต้องและลดความกังวลของผู้ปกครอง ตลอดจนใช้เป็นแนวทางในการดูแลลูกหลานต่อไป 

คำถามที่มักได้รับจากผู้ปกครองคือ “ไก่” ทำให้เด็กโตเร็วหรือเปล่า? 

ยืนยันว่าการกินไก่เยอะๆกับเป็นสาวเร็ว ไม่เกี่ยวกัน มันเป็นความเชื่อในอดีต ปัจจุบันไม่มีข้อมูลทางการแพทย์ที่ระบุว่าไก่ทำเด็กโตเร็ว ขณะที่มีหลักฐานมากมายที่การเลี้ยงไก่ไม่ต้องใช้ฮอร์โมน อาจารย์สัตวแพทย์ก็ยืนยันว่าไม่มีการใช้ แต่มีพัฒนาการด้านเทคโนโลยีการเลี้ยงไก่ อาทิ สายพันธุ์ที่ดีขึ้น กระบวนการเลี้ยงที่ดีขึ้น โดยไม่ต้องใช้ฮอร์โมนซึ่งทั้งผิดกฏหมาย เป็นการเพิ่มต้นทุนโดยใช่เหตุ และเป็นไปไม่ได้ที่จะไล่ฉีดไก่ทีละตัว และอันตรายต่อผู้บริโภค ดังนั้น ไม่มีใครเสี่ยงที่จะใช้ 

ขณะที่งานวิจัยล่าสุดของ สสส. ที่สำรวจกลุ่มตัวอย่างกลุ่มใหญ่ที่สุดคือ 8,161 คน ใน 95 โรงเรียนทั่วประเทศ ก็พบว่าไก่ ไม่ใช่ปัจจัยที่ส่งผลต่อการเข้าสู่วัยสาว ทุกวันนี้คุณพ่อคุณแม่ยังกังวลอยู่น่าจะเป็นเพราะข้อมูลที่แชร์ต่อๆกันเป็นข้อมูลเก่ามาก  ตรงนี้มองว่าเป็นธรรมดาของพ่อแม่ ที่มักจะกลัวอะไรที่อาจเกิดอันตรายกับลูกเสมอ กรณีของไก่นี้ อาจารย์ที่อยู่ทางใต้ยืนยันว่าเด็กมุสลิมที่ไม่กินหมู แต่กินไก่เยอะ ก็ไม่มีข้อมูลว่าเด็กมุสลิมเป็นสาวเร็วกว่าเด็กอื่นๆ  ดังนั้น ไม่จำเป็นต้องเลี่ยงรับประทานไก่ ซึ่งเป็นโปรตีนสุขภาพที่เด็กควรได้รับ แต่ให้เลี่ยงไก่ทอด ของทอด ของมัน ควรรับประทานอาหารให้หลากหลาย และพยายามรักษาน้ำหนักลูกให้เป็นปกติ ก็จะช่วยป้องกันได้ในระดับหนึ่งแล้ว  

แล้วสาเหตุของภาวะเป็นสาวเร็วเกิดจากอะไร?

ในเรื่องนี้ข้อมูลทางการแพทย์ก็ยังไม่รู้ว่าสาเหตุที่แท้จริงเกิดจากอะไร แต่มีข้อมูลจากการวิจัยพบว่าเด็กอ้วนจะเป็นสาวเร็วกว่า ส่วนหนึ่งเกิดจากวิธีการบริโภค ซึ่งในสมัยนี้มีความกินดีอยู่ดี อาหารหารกินดีมากขึ้น สมบูรณ์ขึ้น พอเด็กอ้วนก็มีแนวโน้มเป็นสาวเร็ว ขณะที่เด็กผอมก็โตเร็วได้ เพียงแต่โอกาสน้อยกว่า 

การโตเร็วเป็นแนวโน้มที่เกิดขึ้นทั่วโลก อายุเฉลี่ยที่เด็กเริ่มเป็นสาวจากรุ่นพ่อแม่ที่มีประจำเดือนตอนอายุ 15-16 ปี  รุ่นเราก็ 13-14 ปี และงานวิจัยล่าสุดของ สสส พบอายุเฉลี่ยปัจจุบันอยู่ที่ 11-12  ปี  ซึ่งก็น่าจะมาจากอาหารการกินที่กินดีขึ้น ทำให้ร่างกายเด็กมีความพร้อมเข้าสู่วัยสาว ซึ่งไม่ใช่เรื่องแปลกเลย ที่สำคัญ ไม่ได้หมายความว่าพอมีประจำเดือนเร็วแล้วจะเตี้ยกว่าคนในอดีต ข้อเท็จจริงที่เกิดขึ้นคือเด็กสมัยนี้สูงกว่าคนในอดีตด้วยซ้ำ 

มีประจำเดือนแล้วจะหยุดสูงทันทีใช่หรือไม่?

อีกความเข้าใจผิดที่ทำให้พ่อแม่กังวล คือเชื่อว่าพอมีประจำเดือนแล้วจะหยุดสูงทันที แต่ความเป็นจริงคือ เด็กจะสูงเต็มที่แล้ว ร่างกายจึงจะพร้อมมีประจำเดือน เวลาเริ่มเป็นสาวจะมีเต้านมก่อน หลังจากนั้นเด็กจะสูงอย่างรวดเร็วประมาณ 8-10 ซม.ต่อปี พอสูงเต็มที่แล้ว ความสูงจะชะลอลง ไม่ใช่หยุดสูงเลย อาจจะเหลือ 2-3 ซม.ต่อปี พ่อแม่ก็เลยคิดว่าทำไงก็ได้ที่จะไม่ให้ประจำเดือนมา เพื่อให้ลูกสูงต่อไปเรื่อยๆ ซึ่งอันนี้ไม่จริง และต้องอธิบายให้คุณพ่อคุณแม่เข้าใจก่อนว่าการฉีดยารักษาต้องดูเป็นกรณีไป 

วิธีสังเกตภาวะเป็นสาวเร็ว?

สัญญาณแรกคือเริ่มต้นเจอก้อนที่เต้านม พ่อแม่ต้องสังเกต เช่นอาบน้ำให้ลูกแล้วคลำเจอ ถ้าพบว่ามีเต้านมก่อน 8 ขวบ จึงจะเรียกว่าเป็นสาวก่อนวัย วิธีต่อมาก็คือส่งตรวจ X-ray กระดูกเพื่อดูว่าพัฒนาไปมากน้อยแค่ไหน ถ้าชัดเจนว่ากระดูกพัฒนาไปมากแล้ว ก็ทดสอบฮอร์โมนเพื่อยืนยันอีกครั้งหนึ่ง ค่อยเข้าสู่กระบวนการรักษา โดยปัจจุบันมีวิธีรักษาคือยาฉีดชะลอฮอร์โมนเพศ เหมือนในร่างกายมีการเปิดสวิชท์หลั่งฮอร์โมนเพศออกมา ยาตัวนี้ก้ไปชะลอไว้ก่อน ก็จะใช้วิธีฉีดไปจนถึงอายุที่เหมาะสมจึงหยุดฉีด 

สิ่งที่พบอีกอย่างคือ เวลาเด็กเป็นสาวจะดูสูงกว่าเพื่อนวัยเดียวกัน แต่เขาจะหยุดสูงเร็วกว่าเพื่อน มันก็เลยทำให้พ่อแม่ชะล่าใจและไม่สังเกตลูกมากนัก พอมาถึงจุดที่มีประจำเดือนแล้วก็จะไม่สามารถรักษาได้  เด็กที่โตก่อนวัยมักจะขาดความมั่นใจ ไม่พร้อมดูแลตัวเอง อีกส่วนหนึ่งคือรูปร่างเป็นสาวอาจทำให้เกิดการคุกคามทางเพศ ซึ่งเด็กจะป้องกันตัวเองไม่ได้ก็เป็นสิ่งที่น่ากลัวมาก ดังนั้น จึงอยากขอย้ำให้คุณพ่อคุณแม่สังเกต ควบคุมดูแลน้ำหนักลูก และหลีกเลี่ยงอาหารที่มีไขมันสูง หรือหากมีข้อสงสัยสามารถปรึกษากุมารแพทย์ และพบแพทย์เฉพาะทางหรือแพทย์ต่อมไร้ท่อเพื่อประเมินอาการและเข้าสู่กระบวนการรักษาต่อไป

บทความโดย พญ.กัลย์สุดา อริยะวัตรกุล (กุมารแพทย์ต่อมไร้ท่อ ศูนย์การแพทย์ปัญญานันทภิกขุ ชลประทาน มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ)