ช่วงปลายปีที่ผ่านมาจนถึงต้นปีนี้ เราจะเห็นการขยับของบริษัทเทคโนโลยียักษ์ใหญ่กับการลงทุนในเทคโนโลยี AI เช่น Microsoft  ที่นำมาใช้ในผลิตภัณฑ์และบริการของตัวเอง ไม่ว่าจะเป็น Cloud Service ไปจนถึงระบบ Video-conference การเดินเกมแบบนี้แสดงให้เห็นถึงประโยชน์ที่ภาคธุรกิจจะได้รับจากการใช้เทคโนโลยี AI เห็นได้ชัดจากตัวเลขการจ้างงานในตำแหน่งที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนา AI ที่กำลังเพิ่มมากขึ้น

Source: McKinsey State of AI Report 2022

ประกอบกับกระแสการใช้งานของ DALL-E และ ChatGPT ที่เปิดให้ใช้งานโดยผู้คนทั่วไป ทำให้รู้สึกว่านี่เป็นเทคโนโลยีที่ล้ำสมัยที่สุดด้วยประสิทธิภาพของมัน ถึงแม้ว่าช่วงแรกจะเป็นการใช้งานแบบฟรี แต่ทางผู้สร้างอย่าง OpenAI ก็ออกมาให้ความเห็นว่าสุดท้ายแล้วหากจะใช้งานในระยะยาวก็จำเป็นที่จะต้องมีการเก็บเงิน 

ในแง่ของธุรกิจ การทำเงินจากเทคโนโลยี AI มีสองแนวทาง หนึ่งคือแบบ “โยนหินถามทาง” คือการลงทุนนิดหน่อยเพื่อดูกระแสตอบรับจากสังคม จริยธรรม รวมไปถึงองค์กรเ นื่องจากมนุษย์อาจจะยังไม่คุ้นเคยกับเทคโนโลยีที่เพิ่งเกิดได้ไม่นาน แบบที่สองคือการ “เทหมดหน้าตัก” คือบริษัทที่เชื่อมันใน AI และพร้อมที่จะลงทุนในจำนวนเงินที่มากเพื่อที่จะเป็นผู้นำในอุตสาหกรรมใหม่นี้

ผู้เชี่ยวชาญเรื่องปัญญาประดิษฐ์อย่าง Tom Davenport และ Nitin Mittal ได้เขียนหนังสือ All-in On AI เกี่ยวกับการเดิมพันของบริษัทที่ใช้ประโยชน์จาก AI และทำให้ประสบความสำเร็จในด้านเทคโนโลยี 

บริษัทที่กำลัง “ทุ่มสุดตัว” เหล่านี้ใช้กลยุทธ์อะไรบ้างในการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่กับ AI และมีใครบ้างที่ลงมาเล่นในอุตสาหกรรมนี้

อะไรคือเหตุผลที่บริษัท Non-Tech ลงทุนใน AI 

ยักษ์ใหญ่อย่าง Alphabet ที่เป็นบริษัทแม่ของ Google คือตัวอย่างที่ชัดเจนของการเดิมพันกับ AI หลายๆ บริการของ Google ไม่ว่าจะเป็น Maps หรือ Gmail ต่างใช้เทคโนโลยีนี้เพื่อพัฒนาประสิทธิภาพการใช้งานมาโดยตลอด รวมไปถึงบริษัทเทคฯ อื่นๆ อย่าง Apple, Meta, Amazon, Microsoft ต่างก็ใช้ AI 

แต่กลับไม่ค่อยมีใครพูดถึงบริษัทอื่น ๆ ที่ไม่ใช่บริษัทเทคโนโลยีโดยตรง (Non-Tech) ว่ามีการเดิมพันอย่างไรบ้างกับ AI อะไรคือแรงจูงใจและความท้าทายที่ทำให้บริษัทเหล่านั้นมาลงสนามนี้ และทำไมถึงมีไม่กี่บริษัทที่กล้าจะเดิมพันกับ AI? ผู้เขียนอย่าง Davenport ได้ให้ความเห็นว่า 

เพราะมันจำเป็นต้องมีการลงทุนที่เยอะและต้องการผู้นำที่มีวิสัยทัศน์ คุณจะเดิมพันหมดหน้าตักกับ CEO ที่ไม่หนุนเรื่อง AI ไม่ได้หรอก

Source: Youtube/Bernard Marr

อีกเรื่องที่ภาคธุรกิจควรโฟกัสก่อนที่จะเดิมพันหรือใช้ AI คือเรื่องของ “จริยธรรม” เพราะบริษัทส่วนใหญ่ที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับ AI พยายามที่จะพัฒนาเทคโนโลยีนี้อย่างโปร่งใสและมีความรับผิดชอบโดยคำนึงถึงเรื่องผลกระทบต่อโมเดลธุรกิจด้วย

บริษัทไหนบ้างที่ร่วมเดิมพัน

• Ping An
  กลุ่มบริษัทสัญชาติจีนใช้ AI ในหลากหลายด้านไม่ว่าจะเป็น ประกันภัย ธนาคาร คมนาคม smart city นอกจากนั้นยังมีแอปพลิเคชั่นเกี่ยวกับการแพทย์หรือ Healthcare เป็นตัวหลัก
• DBS Bank
  CEO ของธนาคารที่ใหญ่ที่สุดในสิงคโปร์ประกาศว่าคู่แข่งไม่ใช่ธนาคารแต่เป็นบริษัทเทคฯ ยักษ์ใหญ่อย่าง Google และ Tencent
• CCC Intelligent Solutions
  บริษัทประกันภัยจากชิคาโกใช้ Big Data ในการวิเคราะห์และสร้างระบบการจ่ายเงินค่าประกันให้ลูกค้าอย่างรวดเร็วเพียงใช้ภาพถ่ายรถที่เกิดอุบัติเหตุ
• Shell
  สร้างระบบ AI สำหรับการวิเคราะห์โครงสร้างพื้นฐานและท่อส่งน้ำมัน ผ่านโดรน ร่นระยะเวลาจากเป็นปีเหลือเพียงไม่กี่สัปดาห์
• Airbus
  ใช้ AI ช่วยพัฒนาระบบของเส้นทางการบิน อัตราการใช้เชื้อเพลิง รวมไปถึงวิเคราะห์การซ่อมบำรุงล่วงหน้า

บริษัทที่ทุ่มสุดตัวกับ AI มีแผนการดำเนินการยังไง 

Davenport และ Mittal ได้จำแนกรูปแบบกลยุทธ์ในการดำเนินงาน (strategic archetypes) ออกเป็น 3 รูปแบบ

• แสวงหานวัตกรรมใหม่ 
  คือการใช้ AI ทำในสิ่งที่ไม่เคยมีใครทำมาก่อน ทำในสิ่งใหม่ๆ เพื่อสร้างนวัตกรรม เช่น Morgan Stanley ที่สร้างเครื่องมืออัตโนมัติสำหรับการลงทุน (automated investment tools)
• ยกระดับการทำงานให้ดีขึ้น 
  คือการใช้ AI มาช่วยทำในสิ่งที่เราทำอยู่ให้มีประสิทธิภาพขึ้น ไม่ว่าจะเป็นการพัฒนากลยุทธ์การตลาด พัฒนากลยุทธ์การตั้งราคา หรือเป็นผู้ช่วย HR ที่เลือกคนให้เหมาะกับงานยิ่งขึ้น ช่วยให้ HR ใช้เวลาน้อยลง 
• ข้อมูลของผู้ใช้งาน
  คือการนำข้อมูลผู้บริโภคมาใช้งานผ่านการวิเคราะห์โดย AI เช่น การให้คะแนนพฤติกรรมการขับขี่หรือการรักษาสุขภาพเพื่อสร้างแรงจูงใจและพัฒนาพฤติกรรมให้ดีขึ้น รวมถึงเทคโนโลยีที่เราไม่รู้ถึงรายละเอียดการทำงานเบื้องหลังอย่าง AI กล่าวง่ายๆ คือการนำ Big Data มาใช้ประโยชน์

เราได้เรียนรู้อะไรจากบริษัทที่กล้าทุ่มสุดตัวใน AI 

สิ่งหนึ่งที่เห็นได้ชัดคือเทคโนโลยีนี้ไม่ได้ถูกผูกขาดอยู่แค่ในแวดวงบริษัทใน  Silicon Valley แต่อย่างใด ไม่จำเป็นต้องเป็นบริษัทเทคโนโลยีถึงจะต้องลงทุนกับ AI เห็นได้จากบริษัท Non-Tech ที่เข้าร่วมถนนสายนี้เช่นเดียวกัน เพราะประโยชน์ของมันนั้นมหาศาล 

อย่างไรก็ดี นอกจากการทำความเข้าใจด้านเทคโนโลยีแล้ว การทำความเข้าใจด้านมนุษย์ก็สำคัญไม่แพ้กัน กล่าวคือนอกจากจะมีตัวเทคโนโลยี  เราต้องเข้าใจถึงกลยุทธ์ในการนำสิ่งนี้มาใช้ และต้องตระหนักถึงความสำคัญของ ‘ข้อมูล’ ซึ่งเปรียบเสมือนเชื้อเพลิงที่ขับเคลื่อนเทคโนโลยีนี้ 

อ้างอิงข้อมูลจาก

All In On AI: How Smart Companies Win Big With Artificial Intelligence

McKinsey State of AI 2022 highlights stubborn adoption plateau