AI หรือ ปัญญาประดิษฐ์ คือระบบที่สามารถเลียนแบบพฤติกรรมและกระบวนการคิดของมนุษย์ เช่น การเรียนรู้ การวิเคราะห์ และการใช้เหตุผล 

AI มีหลายรูปแบบและการประยุกต์ใช้  ตั้งแต่การเรียนรู้ของเครื่อง (Machine Learning) และการประมวลผลภาษาธรรมชาติ (Natural Language Processing) ไปจนถึง AI เชิงสร้างสรรค์ (Generative AI) ที่เป็นเทคโนโลยีใหม่ โดยสามารถสรุปแต่ละรูปแบบได้ดังนี้:

• Machine Learning: ใช้อัลกอริทึมในการเรียนรู้จากข้อมูล ทำให้สามารถทำนายผลลัพธ์หรือแนะนำสิ่งต่างๆ ได้โดยไม่ต้องป้อนคำสั่งโดยตรง
• Deep Learning: รูปแบบหนึ่งของ Machine Learning ที่ใช้โครงข่ายประสาทเทียมซับซ้อน เลียนแบบการทำงานของสมองมนุษย์ เหมาะกับงานที่ต้องประมวลผลข้อมูลจำนวนมาก เช่น การจดจำภาพและการประมวลผลภาษาธรรมชาติ
• Generative AI: AI ขั้นสูงที่เรียนรู้จากชุดข้อมูลขนาดใหญ่ สามารถสร้างเนื้อหาใหม่ เช่น ข้อความ รูปภาพ หรือวิดีโอ ตามคำสั่งที่ได้รับ

สถานการณ์ AI ในปัจจุบัน

การพัฒนาศักยภาพของ AI ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในภาคเศรษฐกิจและสังคมอย่างหลากหลาย โดยเฉพาะเมื่อ AI ผสานรวมกับเทคโนโลยีอื่น ๆ เช่น ควอนตัม, spatial computing, และ edge computing AI ในปัจจุบันถูกนำมาใช้ในหลายด้าน เช่น การแพทย์ การวิจัย การเงิน และการตลาด CSIRO คาดการณ์ว่าการประยุกต์ใช้ AI ในเชิงพาณิชย์จะสร้างมูลค่าทางเศรษฐกิจกว่า 22 ล้านล้านดอลลาร์ทั่วโลก

ด้านการลงทุน

รายงาน AI Index ปี 2024 ของ Stanford ระบุว่า การลงทุนใน AI เพิ่มขึ้นต่อเนื่องในทศวรรษที่ผ่านมา โดยเฉพาะในปี 2021 ที่สหรัฐฯ มีการลงทุนในบริษัท AI สูงถึง 67,200 ล้านดอลลาร์ในปี 2023 ขณะที่จีนลงทุน 7,800 ล้านดอลลาร์ การลงทุนใน Generative AI เติบโตขึ้นจากไม่ถึง 5,000 ล้านดอลลาร์ในปี 2021 เป็น 52,800 ล้านดอลลาร์ในปี 2023 คิดเป็นกว่า 1 ใน 4 ของการลงทุน AI ทั้งหมด

ด้านการกำกับดูแลและจริยธรรมใน AI

เทคโนโลยี AI มีการพัฒนาอย่างรวดเร็ว ขณะที่กฎหมายและกฎระเบียบยังตามไม่ทัน ซึ่งเป็นที่มาของประเด็นด้านจริยธรรม เช่น ความโปร่งใส ความเป็นส่วนตัว และอคติ สหภาพยุโรปได้เริ่มออกกฎหมายควบคุมการใช้งาน AI บางประเภทที่มีความเสี่ยงสูง เช่น ในการขนส่ง การศึกษา และการบังคับใช้กฎหมาย ส่วนสหรัฐฯ ได้ออกคำสั่งให้ผู้พัฒนา AI ต้องทดสอบความปลอดภัยก่อนนำไปใช้งานจริง และกำหนดแนวทางการใช้เนื้อหาที่สร้างโดย AI

ด้านการใช้ AI ในการสื่อสาร

ข้อมูลเนื้อหาที่สร้างโดย AI เช่น "Deepfake" เริ่มมีบทบาทในการเผยแพร่ข้อมูลเท็จ บิดเบือนความคิดเห็นสาธารณะ และสร้างความแตกแยกในสังคม ซึ่งบางกรณีก็ถูกนำไปใช้เป็นเครื่องมือทางการเมืองในการปราบปรามผู้เห็นต่าง การเข้าใจความท้าทายเหล่านี้จึงมีความสำคัญในการเตรียมตัวรับมือกับผลกระทบที่อาจเกิดขึ้น

อนาคตของ AI ที่กำลังจะเกิดขึ้น

ผลกระทบต่อตลาดแรงงานAI กำลังจะเปลี่ยนแปลงลักษณะงานและการจ้างงานอย่างมาก IMF คาดการณ์ว่า 60% ของงานในประเทศพัฒนาแล้ว และ 40% ของงานทั่วโลกอาจได้รับผลกระทบในช่วง 2 ปีข้างหน้า ในด้านบวก Goldman Sachs คาดว่า AI จะช่วยเพิ่ม GDP โลก 7% ซึ่งจะช่วยผลักดันให้ประเทศที่มีเศรษฐกิจแข็งแกร่งเติบโตมากยิ่งขึ้น

การใช้พลังงานในการพัฒนา AIAI มีความต้องการพลังงานสูง สำนักงานพลังงานระหว่างประเทศคาดการณ์ว่าการใช้ไฟฟ้าของศูนย์ข้อมูลและระบบ AI จะเพิ่มขึ้น 2 เท่า ภายในปี 2026 ซึ่งอาจเป็นอุปสรรคต่อการใช้พลังงานอย่างมีประสิทธิภาพและการเปลี่ยนผ่านสู่พลังงานหมุนเวียน

ปัญญาประดิษฐ์ทั่วไป (AGI)แม้ AI ปัจจุบันยังทำงานได้ในขอบเขตจำกัด แต่หลายบริษัท เช่น OpenAI มองว่า AI ในอนาคตจะพัฒนาไปสู่ AGI หรือปัญญาประดิษฐ์ที่มีความฉลาดเทียบเท่าหรือสูงกว่ามนุษย์ ซึ่งคาดว่าจะเป็นเทคโนโลยีที่ปฏิวัติวงการ และจะมีผลกระทบต่อวิทยาศาสตร์ ตลาดแรงงาน และแม้กระทั่งการดำรงอยู่ของมนุษยชาติ นักวิจัยบางคนคาดว่า AGI อาจเกิดขึ้นภายใน 10 ปี หรืออาจเกิดในช่วงสิ้นศตวรรษนี้ ซึ่งหากเกิดขึ้นจริง หน่วยงานกำกับดูแลจะต้องเตรียมพร้อมรับมือกับผลกระทบที่จะตามมา